Volksgezondheid en milieu

Inleiding

Volksgezondheid

De gemeente wilt de gezondheid van de inwoners beschermen en bevorderen. Elke burger moet een gelijke kans hebben op een gezond leven, ook als burgers daar zelf niet toe in staat zijn (door sociaal en/of economische status). De Walcherse gemeenten hebben daarom de Nota gezondheidsbeleid Walcheren opgesteld.

Milieu

Een duurzame en energieneutrale maatschappij is één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. Ook de gemeente Middelburg levert haar bijdrage hieraan. Sterker nog, de gemeente heeft een voorbeeldfunctie.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Gezondheidsbeleid Walcheren 2018–2021

• Preventie- en handhavingsplan Jeugd en alcohol 2015-2018

• Middelburgse Visie Milieu 2019-2025

• Beleid “Op weg naar energieneutraal Middelburg” (vastgesteld in 2012)

• Klimaatbestendige Middelburgse samenleving 2018-2050

• Afvalbeleidsplan Middelburg 2015-2020 met een doorkijk naar 2030

• Groenbeleidsplan Gemeente Middelburg 2016–2026

Wat wilden we bereiken?

Maatschappelijk effect - Volksgezondheid

Een gezonde keuze is een makkelijke keuze, waarbij alle inwoners waar mogelijk kiezen voor gezond gedrag en een gezonde leefstijl.

Doelstellingen

1. Gezond gewicht:

a. Het aantal kinderen en jongeren met overgewicht laten dalen en het aantal volwassenen en ouderen met overgewicht niet verder laten stijgen.

2. Verslavingspreventie:

a. Het aantal jongeren onder de 18 jaar dat alcohol drinkt terugdringen en het alcoholgebruik onder ouderen niet verder laten stijgen.

b. Het aantal jongeren dat hard- en softdrugs gebruikt terugdringen.

3. Gelukkig en Vitaal wonen

a. Het aantal jongeren, volwassen en ouderen dat depressief is niet verder laten stijgen.

b. Het aantal ouderen dat eenzaam is niet verder laten stijgen.

Maatschappelijk effect - Milieu

Een gezonde, duurzame, veilige samenleving en leefomgeving en een duurzame ontwikkeling van de gemeente. Daarbij voorzien in de behoeften van de huidige generaties, zonder de mogelijkheden van toekomstige generaties te beperken om gezond en goed te kunnen leven.

Doelstellingen

1. Voorzien in de behoeften van de huidige generaties, zonder de mogelijkheden van toekomstige generaties te beperken om gezond en goed te kunnen leven

2. Energieneutraal in 2050

3. Verhogen van het scheidingspercentage van het afval

Wat hebben we bereikt?

Volksgezondheid

Doelstellingen Volksgezondheid – Gezond gewicht, Verslavingspreventie, Gelukkig en Vitaal wonen:

1. De afgesproken activiteiten zijn gedeeltelijk volgens afspraak uitgevoerd door onze partners. In het kader van het gezondheidsbeleid Walcheren zijn met uitvoerende partijen afspraken gemaakt over de uitvoering in 2020. De coronacrisis heeft geleid tot aanpassing van activiteiten.

2. De wettelijke (Wet publieke gezondheid- WPG) taken die de gemeente belegd heeft bij de GGD zijn deels binnen de afgesproken kaders uit de kadernota/programmabegroting van de GGD Zeeland uitgevoerd. De GGD is tijdens de corona uitbraak een crisisorganisatie geworden, waardoor werkzaamheden anders vorm zijn gegeven.

Milieu

Doelstelling - Milieu

1. Op nagenoeg alle 14 thema’s uit de Middelburgse Visie Milieu 2019-2025 zijn activiteiten uitgevoerd, met een nadruk op de thema’s energie, afval en klimaatadaptatie.

2. De Regionale Energiestrategie (RES 1.0) is vastgesteld.

3. De hoeveelheid huis-aan-huis ingezameld restafval is in 2020 gedaald. De hoeveelheid afval dat in 2020 naar de milieustraten is gebracht is echter als gevolg van corona enorm gestegen. We concluderen dat we op de goede weg zijn, maar dat we nog grote stappen moeten zetten. Met de invoering van Diftar in 2021 gaan we dit doen.

Wat hebben we ervoor gedaan?

Volksgezondheid

Uitvoeren werkagenda gezondheidsbeleid

De gevolgen van de huidige coronacrisis zijn op allerlei fronten merkbaar. Het is lastig in te schatten wat de gevolgen precies gaan zijn, zeker nu de tweede golf zo dicht op de eerste golf zit. Vanwege de crisis zijn er veel ad hoc werkzaamheden met hoge prioriteit om acute problemen op te lossen of te voorkomen.

Bevorderen gezonde leefstijl

In 2020 is het driejarige project de Vitale Revolutie Dauwendaele afgerond. Dit was een pilot project met meer dan 40 interventies. Door de HZ Universityof Applied Sciensces (HZ) is een nulmeting, tussenmetingen een eindmeting uitgevoerd. Hieruit bleek dat deze integrale aanpak in de wijk effectief was op alle domeinen van vitaliteit. De gemeenteraad heeft unaniem bij motie het college opgeroepen om de ervaringen vanuit deze pilot mee te nemen in een vitalitaliteitsprogramma voor alle wijken. De aandacht voor vitaliteit van de inwoners vindt ondermeer plaats vanuit het project Lokaal Preventieakkoord en het programma Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG, een van de interventies uit de pilot in Dauwendaele).

Het doel van JOGG is om een gezonde leefstijl bij kinderen de nieuwe norm te laten worden. Dit wordt beoogd middels het aantrekkelijk maken van gezond eten, voldoende bewegen en zo ook voldoende water drinken. Jongeren op gezond gewicht is het doel, met als eerste stap het drinken van water in plaats van suikerhoudende dranken. We zitten nu op 22 watertappunten. Mede door input van een samenwerking met het lectoraat Healthy Region van de HZ, waardoor het project “Water tappen, net zo makkelijk” is ontstaan. Ook het “fruit eten” heeft een enorme boost gekregen. Momenteel zijn er 16 basisscholen aangesloten bij het EU-schoolfruitproject. Hierdoor eten 4200 leerlingen structureel fruit. Dit is een stijging van 50% t.o.v. 2017. Het aantal gezinnen wat deelneemt aan Cool2BeFit is gestegen naar 14 gezinnen. Cool2BeFit betreft een gezinsgerichte aanpak voor kinderen met ernstig overgewicht in een traject van ongeveer 8 maanden.

De gezonde School-aanpak helpt scholen te werken aan een gezonde leefstijl. Het aantal Gezonde scholen binnen Middelburg bedraagt inmiddels 6.

Vergroten weerbaarheid

Er zijn meerdere prestatieafspraken met uitvoerende organisaties die een laagdrempelig aanbod bieden voor kwetsbare kinderen/jongeren en gezinnen. Vanwege de coronacrisis hebben zij hun activiteiten gedeeltelijk aangepast. Zo is Emergis Preventie met een coronaplan gekomen voor de GGZ en Verslavingszorg. Zij hebben afgelopen periode veel online diensten aangeboden en telefonische hulplijnen ingezet. Belangrijkste taak was het contact behouden met de jongeren die in een ‘COVID-vakantie’ terecht kwamen. Normaal gesproken is er een directe lijn op school. De preventiemedewerker is nu veelal op straat bezig geweest. Er is veel contact met mentoren van scholen en ketenpartners geweest om in contact te komen met kwetsbare leerlingen.

Er is ingezet op preventie van middelengebruik met het thema ‘helder op school’. Daarnaast was er aandacht voor verstandig gebruik van internet en social media. Samen met de andere 12 gemeenten is ingezet om het alcohol gebruik terug te dringen met de aanpak “Laat ze niet verzuipen”. Vanwege het niet doorgaan van festivals en andere evenementen door corona zijn de preventiemedewerkers te vinden op plekken waar jeugd zich nu wel verzamelt. Sinds 1 december 2020 is de website 1NUL1 in de lucht. Een extra laagdrempelig service en informatiepunt. Ook voor het stellen van vragen.

De preventie-activiteiten zijn niet alleen gericht op jeugd, ook op ouderen. Zo zijn er campagnes gericht op het voorkomen van alcoholmisbruik onder de oudere doelgroep.

Daarnaast zijn we met betrekking tot het thema ‘eenzaamheid’ aangesloten bij het landelijke actieprogramma Eén tegen Eenzaamheid. De gemeente heeft het initiatief voor de aanpak van eenzaamheid expliciet bij het Platform Eenzaamheid Walcheren (PEW) neergelegd en zijn vooral op afstand betrokken.

Vroegsignalering

Vanuit het actieplan Sociaal Domein ligt de focus op de “beweging naar voren”. Dit vraagt versterken van de inzet op preventie en dus vroegsignalering.

Daarnaast is gewerkt aan een lokaal preventie akkoord wat aansluit bij ons gezondheidsbeleid en onder kapstok van ‘positieve gezondheid’ zal hangen. De impuls ‘kansrijke start’ is één van de thema’s, evenals Middelburg rookvrij. Het verbinden van het sociale met het medische domein is hierbij essentieel, vandaar inzet op samenwerking binnen de keten met huisartsen en Praktijkondersteuners.

Preventief versterken acute keten zorg

Sinds 2017 is de gemeente Middelburg aangesloten bij STAN/HartslagNu (voorheen Hartveilig Wonen). Eind 2017, begin 2018 is een werkgroep van inwoners van start gegaan met als opdracht om mee te denken en werken aan het werven van nieuwe vrijwilligers en eigenaren van AED’s te stimuleren om deze op een plaats te hangen waar deze 24/7 beschikbaar is en aan te melden bij STAN/HartslagNu. De inzet van deze werkgroep heeft resultaat gehad, want het minimum aantal benodigde vrijwilligers voor het burgerhulpverleningssysteem is behaald en het aantal aangemelde AED’s is flink toegenomen. De werkgroep heeft haar taken inmiddels afgerond met een aantal aanbevelingen. Het gefaseerd verplaatsen van AED kasten (van binnen naar buiten, zodat ze 24/7 beschikbaar zijn) heeft plaatsgevonden. We hebben inmiddels een dekkend aanbod van AED’s binnen de gemeente Middelburg.

Regelgeving en handhaving

Er komt een nieuw Preventie- en Handhavingsplan 2022-2025, een werkgroep vanuit Laat Ze Niet Verzuipen (LZNV) is bezig met een Zeeuws format, welke vertaald zal worden naar onze gemeente waarin de nieuwe alcoholwet zal worden meegenomen. Het huidige plan is verlopen. Het naleefonderzoek wat normaal gesproken elke twee jaar wordt uitgevoerd is nog niet gepland, gezien de sluiting van cafés, sportkantines e.d. door COVID-19

Uitvoeren wettelijke taken uit de Wet Publieke Gezondheidszorg

De wettelijke taken heeft de gemeente belegd bij de GGD Zeeland. De GGD Zeeland houdt zich bezig met preventieve taken in het kader van Publieke gezondheid & Veiligheid, welke tijdens de corona uitbraak een crisisorganisatie geworden. De GGD richtte zich samen met partnerorganisaties, VRZ in het bijzonder, op het zo goed mogelijk bijdragen aan het beteugelen van de coronacrisis. De organisatie is opgeschaald. Tevens is de Psychosociale hulpverlening (PSH) opgeschaald. Als gevolg van de coronacrisis kunnen veel afdelingen hun werk beperkt uitvoeren.

Zo heeft de coronacrisis o.a. de uitvoering van de Aanvullende Diensten JGZ (AVD-en) beïnvloed door de beperkende maatregelen. Hierdoor zijn vanuit de ontstane over-machtssituatie verschillen ontstaan tussen de gemaakte afspraken en de manier waarop (telefonisch i.p.v. fysiek) en/of mate waarin (aantallen/tijdsduur) deze diensten geleverd zijn. Indien geen fysieke diensten geleverd konden worden (18 maanden huisbezoeken) is door de GGD/JGZ gezocht naar alternatieve wijze voor het uitvoeren van de AVD-en, waarbij de kwaliteit van de dienstverlening binnen de mogelijkheden van de Covid-19 maatregelen zoveel mogelijk behouden is gebleven.

Naast het uitvoeren van de reguliere taken zijn voor 2020 een aantal extra thema’s benoemd, zoals de Programmabegroting GGD Zeeland, de doorontwikkeling Veilig Thuis en het Rijksvaccinatieprogramma:

1. De programmabegroting 2021-2024 is vastgesteld.

2. M.b.t. de doorontwikkeling van Veilig Thuis Zeeland zijn er reeds projecten/maatregelen in gang zijn gezet om efficiency in de keten te bereiken/vergroten. Centraal staat het doel dat inwoners in Zeeland minder in aanraking komen met huiselijk geweld of mishandeling. Er is een projectplan “Vaart in Veiligheid”. De Zeeuwse jeugdregio richt zich primair op het herstellen van de veiligheid van kinderen door processen binnen de keten op elkaar af te stemmen, integraal te werken (‘van wijkteam tot en met rechtbank’) en daardoor de doorlooptijd substantieel te verkorten.
   Veilig Thuis heeft door corona de werkzaamheden uitgebreid/aangepast, zo is er extra ingezet op samenwerking en communicatie naar burgers en professionals over de bereikbaarheid en de uitvoering van het werk. Er is afstemming inzake de crisisorganisatie met zowel Juvent als de Raad voor de Kinderbescherming omtrent het oppakken van crisissen en de samenwerking daaromtrent. Verder heeft Veilig Thuis Zeeland sociale media berichten alsmede een nieuwsbrief voor scholen ontwikkeld die praktische links en tips omvatten omtrent het herkennen van huiselijk geweld en/of kindermishandeling en het bieden van veiligheid en structuur in de thuissituatie.

3. Rijksvaccinatie Programma

   Mede door het coronavirus is vaccinatie momenteel een actueel thema. Voor veel infectieziekten is sprake van groepsimmuniteit. Om deze groepsimmuniteit te creëren en te behouden is het belangrijk dat zo veel mogelijk kinderen ingeënt zijn. Afgelopen jaren was er een daling in de vaccinatiegraad. Naar aanleiding van de cijfers van 2019 concludeert het RIVM dat er een einde is gekomen aan de daling in het aandeel kinderen dat de vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma krijgt. Middelburg heeft een gemiddelde vaccinatiegraad van 89,1 % in 2019.

Milieu

Uitvoering geven aan de Middelburgse Visie Milieu 2019-2025

Thema - Klimaat en Energie

Regionale Energie Strategie (RES)

De gemeenteraad heeft in april de door de Zeeuwse overheden gezamenlijk gemaakte RES 1.0 vastgesteld. De startprojecten uit de RES zijn verdeeld onder de verschillende gemeenten.

Programma aardgasvrije wijken (PAW)

Voor het aardgasvrij maken van een deel van de woningen in Dauwendaele met restwarmte zijn diverse onderzoeken uitgevoerd. Het project is nog steeds in onderzoek. Een haalbare businesscase is erg lastig. Een Biomassacentrale als back-upvoorziening is als gevolg van landelijke (SDE ++) subsidie financieel gezien een van de meest haalbare oplossingen, maar valt af in verband met twijfel over duurzaamheid en draagkracht. Nader onderzoek wordt uitgevoerd om te kijken of het project haalbaar is met publieke en private middelen, uitgaande van een duurzame back-up installatie en een verlaagd jaarlijks rendement.

Regeling Reductie Energie (RRE)

Door een gezamenlijke aanpak met de Zeeuwse gemeenten is er een groot bedrag voor RRE subsidie beschikbaar. De gemeente Middelburg is trekker van enkele onderdelen van deze subsidie. De uitwerking vindt plaats via de Vereniging van Zeeuwse Gemeenten. Vanwege corona heeft dit enige vertraging opgelopen. Na de zomer konden eigenaren van bestaande woningen van deze regeling gebruik maken. Voor kleine energiebesparende acties zijn er vouchers van ca. € 90 beschikbaar. Er is veel reclame voor deze regeling gemaakt middels social media, maar het meeste effect lijken toch de huis-aan-huis flyers te hebben. De regeling loopt t/m 31-12-2021. Inmiddels hebben we – in samenspraak met Woongoed en Woningbouwvereniging Arnemuiden – een vergelijkbare subsidie (RREW) aangevraagd voor de huurwoningen. Die is door een grote overtekening helaas niet toegekend.

Warmtetransitie Visie

Samen met de andere Zeeuwse gemeenten is opdracht gegeven voor het opstellen van een Warmte Transitievisie. Dit sluit aan op het Europese project SHIFFT. Eerst is gekeken naar de gezamenlijke uitgangspunten en de (reeds) beschikbare aardgasvrije oplossingen. Vervolgens wordt vanaf 2021 per gemeente gekeken naar wijkfasering en prioritering. Dit wordt participatief aangepakt. Vanwege Corona is dit in 2020 digitaal gedaan middels, online meetings, een animatiefilm, een infographic en een online enquête onder de samenleving en raadsleden. Communicatie- en duurzaamheidsprofielen van de verschillende buurten zijn in beeld gebracht en er wordt een communicatie- en participatieplan gemaakt.

Platform Energiek Zeeland en Duurzaam Bouwloket

Het Duurzaam bouwloket is al jaren de plek voor inwoners uit Middelburg voor het verkrijgen van informatie om hun woning te verduurzamen. In 2020 is dit voortgezet en heeft het loket ook de RRE regeling voor de Zeeuwse gemeenten uitgevoerd. Platform Energiek Zeeland wil eigenaren maatwerk advies gaan geven middels vrijwilligers. Deze moesten voor een groot deel nog opgeleid worden. Helaas is dit door corona vertraagd. In 2020 zijn er wel maatwerk adviezen gegeven (ook met RRE subsidie), maar minder dan gepland vanwege corona.

Opwekken duurzame energie

• Het beleid voor zon op land is uitgesteld tot de Omgevingsvisie.

• Voor zon op het dak is er in 2020 in Zeeuwse samenwerking gestart met de voorbereidingen van een loket met financieringsregeling.

• Europese projecten in het kader van Energie

Europees project SHIFFT

Naast de Warmte Transitievisie is in het kader van SHIFFT gewerkt aan:

• De realisatie van het voormalig Siloterrein (in Arnestein), in het bijzonder met een haalbaarheidsstudie voor “sustainable heating system” voor de voedsel-kledingbank waarbij oog is voor de ontwikkeling van het volledige terrein.

• Het opstarten van een co-creatieproces. Dit is in 2020 gecombineerd met het communicatie- en participatie onderdeel van de TVW.

Europees project Solarise

Voor het project Solarise is een proefopstelling gemaakt op een aanbouw van het oude stadhuis. Het gaat om warmteopwekking onder de leien dakbedekking. Deze zal komende tijd gemonitord worden in een “living lab” omgeving in samenwerking met de HZ, Avans, UCR en de leverancier.

De aanbesteding van zonnepanelen in de historische omgeving van de binnenstad voor het project Solarise is tegengevallen. Er was maar één inschrijver die bovendien zich niet hield aan de aanbestedingseisen. Een nieuw aanbestedingsproces is inmiddels succesvol verlopen voor pv panelen voor het Zeeuws Archief en de Zeeuwse Concertzaal. Voorbereidingen voor de opdrachtverstrekking worden op dit moment getroffen. De oplevering is gepland in september 2021.

Europees project VIOLET en VNG innovatieve aanpak Energiebesparing bij monumenten

Beiden projecten hebben als onderwerp het verduurzamen van monumenten. Het VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) project is inmiddels succesvol afgerond. Het VIOLET project loopt nog 1 jaar. Rond het verduurzamen van monumenten is er al veel gebeurd afgelopen jaren. In 2020 heeft de Duurzame Monumenten Coach diverse eigenaren begeleid met het daadwerkelijk nemen van duurzame maatregelen. Verder heeft het college een eenvoudige en gratis vergunningsregeling voor isolatieglas in historische gebouwen vastgesteld.

Europees project TERTS

Voor het project TERTS kunnen horeca of middenstand ondernemers subsidie krijgen voor het nemen van (innovatieve) maatregelen. Het gaat om drie sectoren: horeca, detailhandel en dienstverlening (bijv. kappers). De gebouwen hoeven niet monumentaal te zijn, de verduurzamingstechnieken moeten innovatief zijn. Studenten van de HZ hebben voor een aantal bedrijven een maatwerkadvies gemaakt waarin de mogelijkheden in beeld zijn gebracht. Door corona hebben veel ondernemers momenteel geen geld beschikbaar voor het doen van investeringen op duurzaamheidsgebied. Een duurzaamheidscoach is in 2020 ingezet om ondernemers in het traject te begeleiden. Enkele ondernemers zien kansen in een vervolgtraject.

De gemeentelijke panden Koepoort en Palet worden verduurzaamd vanuit TERTS. De financiële middelen van TERTS worden ook ingezet in combinatie met Solarise om de Schouwburg (Koepoort restaurant) van innovatieve (verticale) zonnepanelen te voorzien. Het plan voor de verticale panelen is in 2020 geaccordeerd door het WARK.

Thema - Duurzame gemeentelijke organisatie

Het doel is om de milieubelasting van de eigen organisatie zo laag mogelijk te houden en het goede voorbeeld te geven aan inwoners, bedrijven en instellingen via inkoopbeleid en bedrijfsvoering.

Openbare Verlichting

De energiebesparingsdoelstelling 2020 van het Openbare Verlichtingbeleidsplan (met een besparing van minimaal 35% ten opzichte van 1994) is inmiddels ruim bereikt. In het eerste kwartaal van 2021 is de besparing over 2020 berekend, namelijk 54,8%. De landelijke doelstelling is een besparing van 50% in 2030 ten opzichte van 2013 (Het is niet duidelijk of een gemeente die eerder is begonnen, gehouden is aan het jaartal 2013).

Gebouwbeheer

De gemeente kan naast het faciliteren en stimuleren vooral een rol spelen door het goede voorbeeld te zijn. Bij uitvoering werkzaamheden vanuit gebouwbeheerplan zijn energiebesparende maatregelen zoveel mogelijk meegenomen.

Waar van toepassing is onderzocht of bij de uitvoering een combinatie mogelijk is met Europese projecten. De verduurzaming van het Pallet (Europees Project TERTS) is in voorbereiding.

Thema - Bodem

Historische bodemverontreiniging (onder andere met lood) in relatie tot volksgezondheid.

In Middelburg komt vooral binnen de stadsveste in het centrum, in de oude dorpskernen en langs de oude doorgaande wegen zoals de Noordweg historische bodemverontreiniging voor. In 2020 zijn de voorbereidingen voor een nieuwe bodemkwaliteitskaart uitgevoerd. Hierin wordt weer aangegeven hoe met historische (diffuse) bodemverontreiniging moet worden omgegaan. Vooruitlopend hierop is in de eerste maanden van 2020 een bodemkwaliteitskaart Essenvelt opgesteld waarbij de bodemfunctieklasse en toepassingsklasse Wonen toegekend is aan Essenvelt.

Omgevingswet - onderdeel bodem

De wettelijke bevoegd gezag taken die nu nog bij de Provincie liggen komen met de ingang van de Omgevingswet bij de gemeente te liggen. Vanuit de VZG (Vereniging Zeeuwse Gemeenten) zijn in samenwerking met het Zeeuws Platform Bodembeheer (samenwerking tussen de 13 Zeeuwse gemeenten, het Waterschap en Provincie Zeeland) de financiële consequenties hiervan aangegeven bij de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) als input voor hun onderhandelingen met het ministerie.

Thema - Water en Klimaatadaptatie

Stedelijk Water Programma

Het Stedelijk Water Programma SWP is gereed en gaat begin 2021 naar de Raad. In het SWP is er naast riool- oppervlaktewater en grondwaterbeheer veel aandacht voor klimaatadaptatie waaronder een maatregelpakket voor het oplossen van wateroverlast door extreme neerslag.

Grondwater

De realisatie van een grondwatermeetnet in de bebouwde omgeving is gereed. Het meetnet wordt in het voorjaar van 2021 in gebruik genomen. Het doel hiervan is Inzicht krijgen in grondwaterstanden en grondwaterstroming met het oog op de klimaatverandering (met name grondwateronderlast (droge zomers) en grondwateroverlast (natte winters). Het Grondwaterbeleid wordt geformuleerd in het Stedelijk Water Programma (SWP).

Klimaatadaptatie Strategie Zeeland (KaSZ)

In samenwerking met de 13 Zeeuwse gemeenten, het Waterschap en Provincie Zeeland wordt een Klimaatadaptatie Strategie Zeeland opgesteld. Het opstellen van de KaSZ komt voort uit het Nationale Deltaprogramma.

De notitie Zeeuwse risico’s in beeld is in de eerste helft in Middelburg en alle andere overheden in Zeeland behandeld. De notitie is een tussenresultaat om te komen tot een regionale Klimaatadaptatiestrategie Zeeland. In verband met de corona-crisis is de beoogde datum van eind 2020 verlegd naar 2021.

Middelburg is één van de deelnemers van het Zeeuws Kernteam Klimaatadaptatie. Het Kernteam is trekker voor de klimaatadaptatiestrategie. Wij waren zowel ambtelijk als bestuurlijk trekker voor het onderdeel hitte. De bestuurlijke verantwoordeljikheid is begin 2020 omgewisseld met de gemeente Goes. Omdat wethouder Dekker voorzitter is geworden van de Samenwerking Afvalwaterketen Zeeland (SAZ+) in plaats van Goes werd hij in het kernteam trekker voor het onderdeel extreme neerslag.

Europees project Cool Towns

In het kader van het Europese project Cool Towns worden maatregelen onderzocht en het effect ervan. Dit gaat plaatsvinden in het Stationsgebied/Kanaalweg en in/nabij het Zusterplein. In 2020 is een ontwerp gemaakt voor het vergroenen van het Stationsgebied/Kanaalweg en zijn voorbereidingen getroffen voor de uitvoering.

Thema - Klimaatbestendig groen in de Woonomgeving

Een klimaatbestendig openbaar groen draagt bij aan de volksgezondheid door o.a. het verminderen of voorkomen van hittestress. Daarnaast kan dit openbaar groen (extra) regenwater opvangen dat niet via het riool kan worden afgevoerd. Daarmee wordt overlast voorkomen of verminderd. Tevens maken biodiversiteit en ecologie onderdeel uit van het groenbeleidsplan. Bij de (her)inrichting van het groen aan De Overloper en Park Molenwater (Europees project Water Resilient Cities) en bij de ontwikkeling van de nieuwe woonwijk Essenvelt (Europees project SCAPE) is rekening gehouden met de klimaatbestendige inrichting en hiermee ook de beplanting. Beide Europese projecten zijn in de afrondende fase.

Thema - Geluid

In de Middelburgse Visie Milieu is als doel gesteld dat de kwaliteit op het gebied van geluidshinder en luchtverontreiniging niet verslechterd en waar mogelijk verbeterend gericht op een duurzame samenleving en leefomgeving. Op een landelijke lijst staan woningen die aan hoge geluidsniveaus door weg- en/of railverkeer worden blootgesteld. Al jaren wordt aan deze lijst gewerkt door middel van het uitvoering van geluidssaneringen. Gepland stond om de projecten vanuit 2019 voor het saneren van geluid van woningen in 2020 zo veel mogelijk af te ronden. Sanering wegverkeer heeft wel wat vertraging opgelopen door corona. Er moesten bijvoorbeeld nog bij twee woningen aan de Nieuwe Vlissingseweg gemeten worden en dit is uitgesteld. Inmiddels zijn ook deze metingen uitgevoerd en kan ook de Nieuwe Vlissingseweg gereed worden gemeld. Er lopen nog een aantal saneringsprogramma’s. Deze worden als alles meezit in 2021 afgerond.

Thema - Afval

Uitvoering afvalbeleidsplan

Voor 2025 is 30 kilo restafval per inwoner per jaar het doel. Restafval is de som van fijn huishoudelijk restafval dat huis aan huis wordt ingezameld, grof huishoudelijk afval en verbouwingsrestafval dat door OLAZ op de milieustraat wordt ingenomen. In 2020 is de hoeveelheid restafval in Middelburg gestegen naar 225 kg restafval per inwoner per jaar.

In 2018 werd 218 kg restafval per inwoner per jaar ingezameld en in 2019 was dit 222 kg restafval per inwoner. (In eerdere rapportages stond 208 kg restafval per inwoner in 2019. Dit is gecorrigeerd. De hoeveelheid afval die wordt aangeboden op de milieustraten is nu verdeeld per inwoner, omdat de milieustraten regionaal beschikbaar zijn en inwoners van de ene gemeente soms gebruik maken van een milieustraat in een andere gemeente.)

De hoeveelheid afval die in 2020 naar de milieustraten is gebracht is als gevolg van corona enorm gestegen. De hoeveelheid huis-aan-huis ingezameld restafval is in 2020 wel verder gedaald naar 178 kg restafval per inwoner. We concluderen dat we op de goede weg zijn, maar dat we nog grote stappen moeten zetten. Met de invoering van Diftar in 2021 gaan we dit doen.

Extra aanpak zwerfafval

Project Schoon Zeeland

De uitvoering is gericht op Natuur- en Milieueducatie van (basis)scholieren. Het blijkt namelijk dat er een verband is tussen gerichte educatie op school en kennis, houding en gedrag op latere leeftijd. Vanuit de extra aanpak zwerfafval vragen we jaarlijks scholen aandacht te schenken aan educatie. Jaarlijks draagt de gemeente, vanuit de landelijke overeenkomst verpakkingen, € 0,19 per inwoner af aan Schoon Zeeland. Hiervan wordt de educatie betaald, die Natuur-, Milieu- en Educatiecentrum Terra Maris voor de gemeente Middelburg uitvoert. In het najaar 2020 is in samenwerking met Terra Maris een breder project opgezet bij de basisscholen over zwerfafval en afvalscheiding. 

Thema – Verkeer en Vervoer

Energieneutraal Middelburg – Mobiliteit

Voor het stimuleren en faciliteren van elektrisch worden steeds meer laadpalen geplaatst. Ten opzichte van 2019 is het aantal laadpaalaanvragen in 2020 min of meer verdubbeld. Onderdeel hiervan is een laadplein op parkeerterrein Oude Veerseweg. Op basis van een prognose van de behoefte aan laadpalen tot 2025 is voor Middelburg een kaart gemaakt met de gewenste posities van deze laadpalen. Hiervoor wordt tevens een verzamel verkeersbesluit procedure gevoerd.

Thema – Externe Veiligheid

Externe veiligheid richt zich op de risico’s in de leefomgeving. Voor de transitie van de mobiliteit is waterstof één van de alternatieven. Er zijn plannen om een bestaand tankstation op de Mortiere uit te breiden met waterstof en aardgas. Externe veiligheid is hier ook van toepassing.

Thema - Bedrijven Milieuhandhaving 2020

Milieuhandhaving 2020

Bevoegd gezagtaken gemeente Middelburg

Middelburg heeft ongeveer 1.000 inrichtingen (bedrijven) in de zin van de Wet milieubeheer (Wm). De gemeente is voor deze inrichtingen het bevoegd gezag en heeft onder andere als taak de naleving van de milieuvoorschriften te controleren. De uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) van de hoogste categorie inrichtingen (totaal zo’n 150 bedrijven) is ondergebracht bij de Regionale Uitvoeringsdienst Zeeland (RUD). Voor de 850 resterende milieubedrijven worden de VTH-taken door de gemeente zelf uitgevoerd.

Milieucontroles en corona

De Coronamaatregelen in 2020 hebben tot gevolg gehad dat de gemeente het milieutoezicht anders heeft uitgevoerd dan was voorzien. Er zijn andere toezichtmethoden toegepast en de prioritering is aangepast:

• In plaats van fysieke milieucontroles op locatie bij de bedrijven, zijn er administratieve controles en aspectcontroles uitgevoerd.

• Het project ondermijning Arnestein is ‘on hold’ gezet en er is volop ingezet op het project informatieplicht energiebesparing, en:

• Er zijn voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd voor straks als er weer fysieke controles kunnen worden gedaan.

Alleen bij klachten/spoedeisende zaken zijn er controles ter plaatse uitgevoerd en in die gevallen dat de coronamaatregelen zich hier niet tegen verzetten.

Project informatieplicht energiebesparing

Vanaf 1 juli 2019 geldt voor Wm-inrichtingen, die vanaf 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ aardgas (of een equivalent daarvan) per jaar verbruiken, een informatieplicht energiebesparing. Het college moet er onder andere op toezien dat bedrijven die hieronder vallen, een rapport met energiebesparende maatregelen aanleveren bij het RVO. Er is gebleken dat zo’n 330 bedrijven in de gemeente Middelburg onder de informatieplicht vallen: ongeveer 285 bedrijven moeten door de gemeente worden gecontroleerd en de RUD Zeeland controleert de andere 45 inrichtingen.

Begin 2021 hebben alle bedrijven waar de gemeente het milieutoezicht uitvoert ook daadwerkelijk een rapport energiebesparing bij het RVO ingediend. Een 100% score, dat is uniek in Nederland.

De gemeente heeft volop ingestoken op communicatie (informeren/overleg) met de ondernemers. Dit heeft aan de voorkant veel extra tijd gekost, maar heeft in het vervolg – naast begrip bij de ondernemers - ook veel tijd opgeleverd. De gemeente heeft uiteindelijk geen besluit om te handhaven hoeven nemen. Wel heeft de gemeente:

• 259 aspectcontroles informatieplicht energiebesparing uitgevoerd;

• 21 brieven met het voornemen tot het opleggen van een last onder dwangsom verstuurd.

In overleg met de collega’s regio Walcheren Schouwen-Duiveland en de RUD Zeeland worden de volgende fases van dit project (inhoudelijke controle rapport en controle op locatie) voorbereid.

Uitvoering fysieke milieucontroles

Het college heeft ook de fysieke milieucontroles voor 2021 (als de coronamaatregelen niet meer gelden) voorbereid. Zo zijn de inrichtingen verzocht om documenten die normaal tijdens de inspectie worden beoordeeld, vooraf in te dienen zodat de fysieke controles in 2021 sneller afgewerkt kan worden. Ook zijn er administratieve milieucontroles uitgevoerd. In 2020 zijn er:

• 10 administratieve controles uitgevoerd

• 27 reguliere integrale milieucontroles voorbereid

In die periode dat er geen coronamaatregelen golden zijn nog wel 29 integrale milieucontroles (waarvan een aantal hercontroles) op locatie bij bedrijven uitgevoerd. Voor 2020 waren er 120 fysieke integrale milieucontroles gepland.

Beleidsindicatoren

Volksgezondheid

In de begroting 2020 is een tabel met prestatie indicatoren op het gebied van volksgezondheid opgenomen. Deze indicatoren worden gebaseerd op de gegevens uit de zogenaamde Zeelandscan. Omdat deze scan de afgelopen jaren niet is opgesteld ontbreken gegevens over de jaren 2018 tot en met 2020 zodat geen overzicht beschikbaar is van de indicatoren over 2020.

Milieu

* Berekend (in eerdere rapportage stond 208 kg/inwoner in 2019):
Restafval via de milieustraten is nu verdeeld per inwoner, omdat milieustraten regionaal beschikbaar zijn en inwoners soms gebruik maken van de milieustraat in een andere gemeente.

Wat heeft het gekost?

Toelichting op het financiële resultaat (+ voordeel / - nadeel)

We verantwoorden onze financiële cijfers op hoofdlijnen. Dat betekent dat we alleen afwijkingen van € 25.000 of hoger toelichten. De post “overig” gaat telkens over één of meerdere afwijkingen die kleiner zijn dan € 25.000.