Sociaal Domein

Inleiding

Samen met zorgpartners, zorgaanbieders en inwoners voert de gemeente Middelburg haar zorgtaken uit. Wat in voorgaande jaren al zichtbaar was, werd in 2019 al heel snel definitief bevestigd: "De huidige situatie en werkwijze binnen het sociaal domein is niet houdbaar". Er is in 2019 een Actieplan Sociaal Domein opgesteld om de noodzakelijke veranderingen te initiëren. In 2020 zijn er diverse maatregelen genomen binnen het actieplan, waaronder een nieuwe verordening Jeugd & Wmo. Daarnaast is per 1-1-2020 de toegang (TIM) gestart als afdeling binnen de gemeente Middelburg. Deze taken lagen voorheen bij Porthos. Hierbij wordt de inwoner centraal gesteld. De gemeente wil het gesprek weer met de inwoner (en zijn gezin) zelf voeren, en niet alleen met de zorgaanbieder. Dit houdt in het kort in dat eerst gekeken wordt wat een inwoner zelf kan, dan naar het netwerk, dan naar algemeen toegankelijke voorzieningen en andere wetten en wanneer er dan iets overblijft pas naar voorzieningen binnen de Jeugdwet en Wmo.

Ook bij het sociaal domein had corona een groot effect. Zorg werd soms minder of op een andere manier geleverd. Maar de zorgvraag steeg soms ook als gevolg van de lockdowns. Daarnaast heeft het ook effect gehad op diverse planningen en samenwerkingen. Ook is het lastiger conclusies te trekken uit de jaarcijfers omdat de corona-effecten moeilijk financieel te duiden zijn. Gegeven deze disclaimer zien we wel een trendbreuk in de tekorten binnen het sociaal domein. De grote stijging in kosten is eruit, en de financiële resultaten zijn ongeveer gelijk aan die van 2019.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• 2018: Walcherse visie en ambitie op het sociaal domein (n.a.v. evaluatie pentekening)

• Beleidsnotitie ‘Doelgroepenvervoer op Walcheren’ 2014

• Beleidsplan Zorg voor jeugd 2015 - 2017

• Regiovisie Beschermd Wonen, Maatschappelijke Opvang, Veilige Opvang 2018

• Kadernota Orionis Walcheren 2020 - 2022 

• Beleidsplan Integrale Schuldhulpverlening 2016 - 2020

• Beleidsplan Armoedebeleid Walcheren 2015 - 2018

• Beleidsplan integratie en huisvesting vergunninghouders

• Actieplan sociaal domein - 2019

• Financieel herstelplan 2020-2024 Middelburg - 2020

Preventie

De afgelopen jaren lag de prioriteit bij het organiseren van de toegang en uitvoering van Jeugdwet en Wmo. De ontwikkeling van de preventieve kant bleef achter. De decentralisaties geven echter ook opdracht om te transformeren.

Het Rijk stelt dat gemeenten voorzieningen efficiënter kunnen organiseren en het beroep op dure vormen van zorg kunnen voorkomen of uitstellen door meer in te zetten op preventie. De oplopende tekorten vergroten de urgentie om hier nu werk van te maken.

Kenmerkend aan het zorgstelsel in Nederland is dat de aandacht en middelen vooral naar de behandeling van zorg gaan: het bieden van zorg om verergering te voorkomen, situaties te stabiliseren of verbeteren. We noemen dit tertiaire preventie. Er is minder aandacht voor het creëren van condities om zorg te helpen voorkomen (primaire preventie) en voor het opsporen van problemen in een vroeg stadium om tijdig te kunnen bijsturen (secundaire preventie).

Dit creëert een steeds grotere zorgvraag. In vergelijking met andere landen doet Nederland het slecht. Zo staat Nederland bijvoorbeeld in de top drie van de wereld in het aantal van uithuisgeplaatste kinderen.

Het vraagt een cultuuromslag om met elkaar meer preventief en ontwikkelingsgericht te gaan werken. De gemeente heeft daar een sturende rol in door de opdrachtverlening en bijhorende budgetten daar op te richten.

Middelburg wil meer inzetten op primaire en secundaire preventie. Daarbij zullen we onze inwoners, vrijwilligers en mantelzorgers meer als partner beschouwen en hen meer faciliteren. We zullen inzetten op het versterken van het voorliggende veld: de initiatieven en organisaties die bijdragen aan primaire en secundaire preventie. Opbrengsten van het project De Vitale Revolutie Dauwendaele worden waar mogelijk benut in de hieronder benoemde maatschappelijke doelen.

Wat wilden we bereiken?

Doelstelling

1: Versterken van het voorliggend veld

2: Ontwikkelen van een externe ingang

Wat hebben we bereikt?

Wat hebben we ervoor gedaan?

Maatschappelijke doelen

In 2020 hebben we ons concreet gericht op:

1. Versterken van het voorliggend veld

In het voorliggend veld vinden we de voorzieningen die toegankelijk zijn zonder dat daar toestemming van de gemeentelijke toegang voor nodig is. We zetten in op versterking van dit voorliggend veld, omdat we dat zien als strategie om de uitgaven in de zorg te beperken. Een sterk voorliggend veld heeft een preventieve en normaliserende werking omdat het bijdraagt aan sneller signaleren en klein houden van ondersteuningsvragen, en meer inzet op eigen oplossingsvermogen. De beoogde versterking zien we op twee manieren:

1. ontwikkelen van wijknetwerken

2. ontwikkelen van vrij toegankelijke ondersteunende voorzieningen

Een wijknetwerk bestaat uit actieve bewoners, vrijwilligersorganisaties, medewerkers van scholen, dagverblijven, verenigingen, kerken, speeltuinen en specifieke professionals zoals wijkagent, huisarts, maatschappelijk werker, welzijnswerker etc. Binnen het wijknetwerk is ook een kern van medewerkers actief. Dit zijn alle mensen die beroepsmatig (gesubsidieerd of gecontracteerd) betrokken zijn bij ondersteuning en zorg. Zij zijn zoveel mogelijk op wijkniveau georganiseerd. De partners binnen het wijknetwerk leren elkaar persoonlijk kennen en weten elkaar gemakkelijk te vinden. Er wordt kennis gedeeld over elkaars expertise en men leert door elkaars ervaringen de wijk kennen. Dat gaat over risico’s maar ook over krachten en mogelijkheden.

Een vrij toegankelijke ondersteunende voorzieningen biedt een vorm van hulp, zonder dat daar een gemeentelijke beschikking voor nodig is. Dat betekent dat die hulp sneller ingezet kan worden, met minder bureaucratie. We gaan er van uit dat dit voor onze inwoners aantrekkelijk is.

We zien deze vrij toegankelijke voorzieningen als voorliggend op geïndiceerde zorg. Daarmee willen we bereiken dat er minder toestroom is naar geïndiceerde zorg. In het voorliggend veld willen we werken met lumpsum financiering om zo het open einde karakter van de geïndiceerde zorg in te dammen. We blijven wel de mogelijkheid bieden om een aanvraag te doen voor een individuele voorziening. Dat is wettelijk verplicht.

De sociale netwerkkaart van Middelburgers.nl is een actueel instrument dat inwoners én professionals faciliteert om eenvoudig en toegankelijk de mogelijkheden aan informele ondersteuning en hulp te overzien. Deze informatie kan per wijk of per thema opgezocht worden.

2. Ontwikkelen van een externe ingang

Conform de beleidskaders voor de toegang tot het sociaal domein, zetten we in op het inrichten van een externe ingang. Deze wordt gevormd door de professionals uit de wijknetwerken die van nature aanspreekpunt zijn in de wijk. Zij zijn beroepsmatig (gesubsidieerd of gecontracteerd) betrokken zijn bij ondersteuning en zorg. Het gaat daarbij om (school-)maatschappelijk werk, Welzijn Middelburg, de JGZ van de GGD op scholen en de wijkverpleegkundigen bij mensen “achter de voordeur”. Zij spreken met inwoners, brengen hun ondersteuningsvraag in beeld en zoeken, met elkaar, naar de best passende oplossing. In het voorliggend veld als het kan, met een beschikking als het moet.

Zorg & Veiligheid

Het hart van dit deel van het sociaal domein is de uitvoering van de Jeugdwet en Wmo.

Jeugdhulp gaat over het ondersteunen bij opgroeiproblemen en opvoedingsproblemen, en bij problemen bij deelnemen aan de samenleving en zelfstandig functioneren. Wordt de ontwikkeling van kinderen bedreigd, dan krijgt de hulp een dringend of zelfs dwingend karakter.

Maatschappelijke ondersteuning gaat over het ondersteunen bij problemen met zelfredzaamheid en deelname aan de samenleving als gevolg van een beperking. Dat ondersteunen kan door individuele voorzieningen te verstrekken, maar ook door in te zetten op algemene voorzieningen zoals mantelzorg en vrijwilligerswerk en door in te zetten op de leefbaarheid van wijken. In Middelburg lag de afgelopen jaren het accent sterk op het verstrekken van individuele voorzieningen.

Veiligheid is zowel in de Jeugdwet als Wmo een groot punt. De opdracht is om te organiseren dat er gesignaleerd wordt, en dat er maatregelen genomen worden om veiligheid te herstellen wanneer dat nodig is. Dat is niet voorbehouden aan specifieke organisaties zoals het Advies en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (Veilig Thuis) - dat de gemeenten moeten inrichten op grond van de Wmo. Alle professionals moeten de meldcode huiselijk geweld toepassen en het gesprek aangaan met inwoners als daar aanleiding voor is. De gezamenlijke Inspecties zien hier op toe.

De gemeente heeft op grond van deze twee wetten een breed pakket aan taken. In essentie komt het er op neer dat inwoners zich moeten kunnen melden wanneer zij vragen hebben, zich zorgen maken over iemand, hulp nodig hebben, in nood zijn. Het college zorgt er voor dat er een plek is waar mensen daarvoor terecht kunnen, dat er deskundig advies is, dat zorg ingezet wordt, dat er maatregelen genomen worden om de veiligheid te herstellen.

Wat wilden we bereiken?

doelstelling 3. Vroeg en dichtbij

Het toegangsproces voor jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning volgt een aantal stappen: wat is er aan de hand, wat willen we bereiken, wat is daarvoor nodig. Welke ondersteuning wordt beschikbaar gesteld, wie gaat leveren, halen we de resultaten die bedoeld waren. We zien dat er ook winst te behalen is door veel consequenter op te volgen of de hulp helpt: draagt de ingezette ondersteuning bij aan het oplossen van de problemen?

We zien dat er ook winst te boeken is in het tempo waarin dit proces op gang komt of verloopt. Soms duurt het te lang om de vraag bij het loket te krijgen. Soms verloopt het proces te traag. Daarnaast zien we dat de klant nog meer dan nodig naar de zorg moet komen in plaats van andersom.

We zetten in op het behalen van deze winst. We willen daarmee zowel verspilling tegengaan als kwalitatieve winst boeken. We zoeken naar delen in de zorg waar we die winst kunnen boeken en bespreken met inwoners en partners en toegang hoe we mogelijke winst gaan verzilveren.

doelstelling 4. Gezamenlijk en begrenzend

Verschillende partijen hebben een rol bij een hulpvraag: denk bijvoorbeeld aan de gemeentelijke toegang, de gecontracteerde zorgaanbieders, algemeen toegankelijke organisaties als Manteling en Stichting Welzijn Middelburg, vrijwilligers. Elke partij heeft zijn eigen rol, verantwoordelijkheid en deskundigheid.

Waar we op inzetten is dat de inwoner ervaart dat zijn situatie centraal staat, dat hij een gelijkwaardige positie heeft ten opzichte van de professionele partijen. Als een inwoner een hulpvraag heeft, dan hoort die inwoner met zijn netwerk en mantelzorgers centraal te staan. We verwachten dat partijen de inzet afstemmen op elkaar en op de inwoner en zijn netwerk en mantelzorgers. We zien dat het een traject van lange adem is om dat te realiseren.

De inwoner centraal stellen betekent dat creativiteit gewenst is - doen wat werkt in die specifieke situatie - maar betekent niet dat alles kan. We vinden het logisch dat de inwoner zijn aandeel heeft, zowel in het zoeken naar wat in zijn situatie werkt als in het realiseren van de oplossing. Dat geldt ook voor de omgeving. Uitgangspunt is dat de gemeentelijke inzet aanvullend is. We gaan duidelijker bepalen wat we beschouwen als dat eigen aandeel, én daar op toetsen.

doelstelling 5. Direct reagerend op onveiligheid

Het is een taak van de gemeente om maatregelen te treffen om huiselijk geweld en kindermishandeling te voorkomen en te bestrijden. Wat we cruciaal vinden is dat als er een ernstig vermoeden is, of we weten dat er huiselijk geweld is of kindermishandeling, er direct gehandeld wordt. Het mag niet zo zijn dat onder de gemeente verantwoordelijkheid iemand in een situatie van geweld achtergelaten wordt zonder te reageren. Het zal niet altijd lukken om de situatie direct op te lossen. We verwachten wel dat mensen ervaren dat er direct gereageerd wordt en dat getracht wordt de situatie te verbeteren.

De voorgaande jaren hebben we ingezet op bewustwording: de moreel gevoelde handelingsplicht dát er gehandeld moet worden.

De komende jaren gaan we inzetten op sterker samenwerken. Dat doen we via de contractafspraken, maar ook via de nieuwe functie van procesregisseur.

Wat hebben we bereikt?

Wat hebben we ervoor gedaan?

Doelstelling 3: Vroeg en dichtbij

Cliëntervaringen en ervaringen zorgaanbieders

Voor het meten van klanttevredenheid door TIM is in 2020 een plan opgesteld. In het vierde kwartaal is gestart met kwartaalgesprekken met Wmo- zorgaanbieders. Voor de aanbieders van Jeugdhulp loopt het contractmanagement via de Inkooporganisatie Jeugdhulp Zeeland.

Doelstelling 4 : Gezamenlijk en begrenzend

Intervence

Na een zorgvuldig proces heeft in het vierde kwartaal de Bestuurscommissie Jeugd besloten om het contract met GI Intervence niet te verlengen. Op 31 december 2020 zou het contract aflopen met Intervence. Het besluit van de Bestuurscommissie had als gevolg dat de GI Intervence geen mogelijkheden meer zag om voort te bestaan. Zonder ingrijpen van de Zeeuwse gemeenten zou dat betekenen dat zij haar faillissement aan moest vragen. Omdat dit risicovol is voor de continuïteit van zorg, werd besloten dat Intervence de tijd kreeg om haar maatregelen over te dragen aan de 3 andere gecontracteerde GI’s waarna zij haar onderneming kon liquideren. Eind het vierde kwartaal hebben de Zeeuwse gemeenten in overleg met minister Dekker (Rechtsbescherming) afgesproken dat nog geen onomkeerbare stappen genomen werden.

Consequenties als gevolg van de coronacrisis

Met inachtneming van de maatregelen van het RIVM waren zorgaanbieders genoodzaakt om begeleiding en dagbesteding op een andere wijze in te vullen. In de meeste gevallen werd via beeldbellen, online hulpverlening of 1 op 1 begeleiding op 1,5 meter voor een belangrijk deel de ondersteuning zoveel mogelijk voortgezet. In sommige gevallen was dit noodzakelijk om escalatie te voorkomen. Klanten met een Wmo-indicatie voor Huishoudelijke Hulp annuleerden veelal op eigen initiatief de ondersteuning. In het tweede kwartaal verschenen landelijke richtlijnen om de dagbesteding op een veilige wijze te openen vanuit het Rijk. Hierbij was het algemene uitgangspunt dat de dagbesteding zoveel mogelijk voortgezet moest worden.

Daarnaast werd het vraagafhankelijk Wmo- vervoer alleen ingezet voor medisch noodzakelijke ritten, na de intelligente lockdown bleven minder mensen een beroep op het Wmo- vervoer te doen. Door de sluiting van de scholen heeft het leerlingenvervoer op meerdere momenten stil gelegen gedurende het jaar. Voor de leerlingen in het primair onderwijs zijn beschermingsmiddelen niet verplicht en hoeft de 1,5 meter afstand niet in acht worden genomen. Het dragen van beschermingsmiddelen (niet-medisch mondkapje) is verplicht vanaf 13 jaar. Dat betekende dat de leerlingen in het Voortgezet Speciaal Onderwijs die met OV of met de taxi reizen per 1 juni een niet-medisch mondkapje moeten dragen.

De coronacrisis heeft financiële consequenties voor gemeenten. Op 25 maart 2020 heeft de VNG met het kabinet afgesproken dat tot 1 juni de omzet van zorgaanbieders onverminderd wordt vergoed. Later is dit verlengd tot 1 juli. De achterliggende reden voor deze afspraken is het intact houden van de zorginfrastructuur. Het college besloot om deze landelijke lijn te volgen. Daarnaast kwam er in 2020 een landelijke regeling voor de meerkosten die aanbieders maakten als gevolg van de coronacrisis. Denk aan beschermingsmiddelen zoals mondkapjes en handschoenen. Alle gecontracteerde zorgaanbieders hebben hierover afzonderlijk een brief ontvangen en velen hebben een beroep gedaan op de meerkostenregeling. Eind 2020 verschenen rapporten van de commissie Halsema en het Sociaal Cultureel Planbureau over de gevolgen van de coronacrisis. Daaruit blijkt dat hulpverleners verwachten dat in een later stadium een golf aan (uitgestelde) zorgvragen zal ontstaan.

Doelstelling 5: Direct reagerend op onveiligheid

Voor Middelburg gaat het concreet om 253 meldingen van de 1745 meldingen in 2020. Ten opzichte van 2019 zijn dit 23 meldingen meer. Ook de adviesaanvragen zijn ten opzichte van 2019 gestegen voor Middelburg. Van de 2515 adviezen waren 310 adviezen voor de gemeente Middelburg. In 2019 waren er Zeeuws 2460 adviesaanvragen en 295 voor Middelburg.

In 2019 is door de verbeterde meldcode en door het inzetten van publiekscampagnes het aantal meldingen en adviezen in 2019 fors toegenomen. Het aantal meldingen in 2019 is ten opzichte van 2017 gestegen met 70%. Vanaf het derde kwartaal in 2019 leek de instroom van meldingen en van adviesaanvragen af te vlakken. In Q2 en Q3 van 2020 is er weer een stijging te zien van de instroom van de meldingen en adviezen. In Q4 zien wij een lichte daling t.o.v. Q3. Daarbij is het belangrijk om op te merken dat de aantallen in 2020 nog steeds hoger zijn dan in 2017 en 2018, maar tot op heden lager zijn dan in 2019.

De mate van bekendheid van de Zeeuwse regiekaart is in 2020 niet gemeten.

Participatiewet

De kern van dit deel van het sociaal domein is de Participatiewet. Iedereen die kan werken, maar het op de arbeidsmarkt zonder ondersteuning niet redt en is aangewezen op een financiële ondersteuning, valt onder de Participatiewet. Het doel van de participatiewet is om meer mensen, ook mensen met een arbeidsbeperking, aan de slag te krijgen.

Als mensen niet genoeg geld hebben om in eigen levensonderhoud te voorzien en er geen sprake van een voorliggende voorziening is, ontvangen zij financiële bijstand op grond van de Participatiewet. Bij kosten die uit bijzondere omstandigheden voortkomen en bovendien ook noodzakelijk en onvoorzien zijn, kan individuele bijzondere bijstand verstrekt worden.

Om zoveel mogelijk inwoners te ondersteunen en te laten participeren in de samenleving heeft de gemeente instrumenten om inwoners een financiële ondersteuning te bieden. Dit is geregeld in het gemeentelijk armoedebeleid.

Een belemmering bij arbeidsparticipatie zijn (problematische) schulden. Daarom is het van belang om (problematische) schulden te voorkomen of op te lossen. Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor het oplossen van de schulden, maar als dat niet lukt, kunnen ze bij de gemeente terecht (Wet gemeentelijke schuldhulpverlening). De gemeente zet met haar partners in op integrale schuldhulpverlening om daarmee de duurzame effectiviteit te vergroten. Vroegsignalering van schulden is een belangrijk instrument om te voorkomen dat de financiële problemen van mensen groter of zelfs onbeheersbaar worden. De uitvoering van het aan het werk helpen van mensen, het (tijdelijk) financieel ondersteunen van mensen en het helpen bij het oplossen van schulden ligt primair bij Orionis Walcheren (enkel de wettelijke taken). Daarbij wordt met andere partijen samengewerkt.

Wat wilden we bereiken?

Doelstellingen

6: Jongeren tot 27 jaar

7: Statushouders

8: Volwassenen met grote afstand tot de arbeidsmarkt

9: Armoede en schulden

Wat hebben we bereikt?

Wat hebben we ervoor gedaan?

doelstelling 6. Jongeren tot 27 jaar

In het jaar 2020 is er gewerkt aan het versterken van de samenwerking tussen Orionis en RBL. Door de COVID-19 maatregelen zijn er veel jongeren werkloos geworden. Om deze reden zijn er veel jongeren in de WW of bijstand ingestroomd. Om deze jongeren richting onderwijs en/of werk te bemiddelen zijn er vanuit het Rijk extra middelen beschikbaar gesteld in het steun- en herstelpakket. Orionis Walcheren gaat samen met de arbeidsmarktregio en de RBL kijken hoe deze middelen het beste ingezet kunnen worden.

doelstelling 7. Statushouders

De pilot “Ondertussengroep” is beëindigd. In deze pilot hebben we 33 statushouders gesproken en voor ongeveer de helft is een PIP persoonlijk inburgeringplan) opgesteld. Helaas hebben we veel minder deelnemers kunnen spreken. Hier zijn de COVID-19--maatregelen de oorzaak van.

Om de lijn van de pilot en ons integratiebeleid door te kunnen trekken tot de invoering van de nieuwe inburgeringswet (1-1-2022), gaan we in 2021 een samenwerking tot stand brengen tussen Vluchtelingenwerk, Welzijn Middelburg en Orionis Walcheren. In 2020 zijn hiervoor de voorbereidingen gedaan.

Europees project SIREE zou gaan eindigen op 1-6-2021. Om die reden waren bijna alle activiteiten zo goed als afgelopen in 2020. Het project is i.v.m. de COVID-19 pandemie verlengd en eindigt 31-12-2021.

doelstelling 8. Volwassenen met grote afstand tot de arbeidsmarkt

De klanten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, zoals het Sociaal en Cultureel Planbureau ook heeft vastgesteld in haar evaluatie van de Participatiewet, hebben de afgelopen jaren te weinig kansen op werk gekregen. Door de COVID-19 maatregelen zijn naast de jongeren deze groep klanten het zwaarst getroffen op de arbeidsmarkt. Ook voor deze klanten gaan we in 2021 actief aan de slag om de kansen op de arbeidsmarkt te behouden en mogelijk te vergroten. De concurrentie van mensen met een kleinere afstand tot de arbeidsmarkt neemt immers toe.

doelstelling 9. Armoede en schulden

We gaan meer inzetten op vroegsignalering van schulden, zodat we inwoners met geldzorgen eerder vinden, sneller bereiken en effectiever kunnen begeleiden naar de juiste hulp. Hier hebben we in 2020 veel voorbereidingen voor getroffen:

1. We zijn hiervoor in samenwerking met de gemeente Veere op 1 juli 2020 gestart met de pilot Meldpunt Geldzorgen Walcheren. In de pilot richtte het meldpunt zich op aanmeldingen van werknemers met beginnende schulden vanuit werkgevers. Het meldpunt is daarnaast gestart met het oppakken van dossiers van inwoners met een bijstandsuitkering die ondersteuning nodig hebben. Daarnaast is ook het voornemen om als signaal gemeentelijke belastingschulden te gebruiken bij vroegsignalering. Dit vraagt een andere benadering, omdat gemeentelijke belastingschulden niet zonder toestemming van de burger mogen worden gebruikt door schuldhulpverleners. Daarom wordt gewerkt aan een manier van samenwerken waarop de inwoners die hun belasting nog niet hebben betaald vanuit de gemeentelijke belastingen de weg naar hulp te wijzen. Door de beperkingen die de coronacrisis ons oplegt, zijn er op dit moment nog geen signalen vanuit werkgevers. Wel zijn er al veel stappen gezet in bijvoorbeeld samenwerking met (vrijwilligers)organisaties, vindplaatsen, vergroten van kennis welke ook allemaal belangrijk zijn voor de uitvoering van de wettelijke vroegsignalering. De lancering van de website is uitgesteld naar het eerste kwartaal van 2021. Op het moment van live gaan van de website zal er ook publiciteit aan gegeven worden.

2. We hebben alle voorbereidingen getroffen om te kunnen starten met de wettelijke vroegsignalering volgens de wijziging in de Wgs die op 1 januari 2021 van kracht is. Er zijn convenanten afgesloten met vaste lasten partners (huur, energie, water en zorgverzekering) om signalen van betalingsachterstanden aan te leveren. Na ontvangst van een signaal zijn we verplicht binnen vier weken hulp aan te bieden.

Deze wettelijke vroegsignalering is ondergebracht bij het Meldpunt Geldzorgen Walcheren.

Ketenaanpak

We zijn doorlopend bezig met het versterken van de ketenaanpak met de vrijwilligersorganisaties. Hoe kunnen we samen met deze organisaties zorgen voor goede voorliggende (preventieve) voorzieningen.

Schuldhulpverlening aan ondernemers

Ondernemers in de schuldhulpverlening vormen een specifieke groep met specifieke aandachtspunten. We willen hier passende hulp bieden. Tot nu toe is dit nog een beperkte groep. Vanwege de benodigde specifieke expertise en geringe groepsomvang, besteedden we deze groep tot nu toe uit. Door corona wordt het aantal ondernemers dat in de schuldhulpverlening terechtkomt waarschijnlijk substantieel groter. Daarom zijn we bezig te bepalen hoe we de hulpverlening efficiënter kunnen organiseren en aanpalend beleid ontwikkelen. We richten ons hierbij op ondernemers met een levensvatbaar bedrijf, die tijdelijk steun nodig hebben. Om de dienstverlening aan ondernemers beter in te richten, zijn bij Orionis alle diensten voor ondernemers samengevoegd binnen één team. Dit team bestaat in ieder geval uit: Bijstand voor zelfstandigen, TOZO en schuldhulpverlening. Zo wordt de kennis breder ingezet en kan de capaciteit ingezet worden waar dat nodig is.

Kinderopvangtoeslagaffaire

Er is een meldpunt opgericht met daarin één contactpersoon voor gedupeerden van de kinderopvangtoeslagaffaire. Gedupeerden kunnen zich bij de contactpersoon melden voor hulp rondom huisvesting, schulden, inkomen, zorg en opvoeding van kinderen. Coördinatie en ondersteuning wordt vanuit het meldpunt gedaan. Hier is publiciteit aan gegeven, omdat de Belastingdienst in het kader van de AVG de gegevens van de gezinnen niet mocht delen. Hierdoor was het voor ons niet mogelijk om de betreffende gedupeerden rechtstreeks te benaderen. In de tussentijd is door de Belastingdienst/Toeslagen aan gemeenten een machtiging gegeven om namens de Belastingdienst/Toeslagen contact op te nemen met de gedupeerden in de gemeente Middelburg. We ondernemen zo spoedig mogelijk de processtappen die nog nodig zijn om de gegevens te verkrijgen. Zodat onze contactpersoon van MGW snel zelf contact kan leggen met de gedupeerden die zich nog niet gemeld hebben. Ook wordt samengewerkt met de Gemeentelijke Belastingen in verband met eventuele schulden van de gedupeerden bij de gemeenten en de oplossing daarvoor. Inmiddels zijn bij de Belastingdienst 23 gezinnen bekend waarvan op dit moment 7 gezinnen zich hebben gemeld.

Naast alle reguliere werkzaamheden is ook volop gewerkt aan de uitvoering van de door het Rijk vastgestelde coronaregelingen. De tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo 1+2+3) aanvragen en de aanvragen bedrijfskredieten zijn snel opgepakt, afgehandeld of worden nog afgehandeld (Tozo 3). De Tozo-3 regeling loopt tot 1 april. Dan start Tozo-4 die loopt tot eind juni. In Tozo-4 gaat ook de toets op vermogen een rol spelen. Met alle ondernemers die een lopende Tozo-regeling hebben, wordt het gesprek aangegaan over hun toekomstplannen. Hierbij wordt gekeken naar de levensvatbaarheid van de onderneming en eventueel benodigde hulp.

Tozo-1 en Tozo-2

Deze aanvragen zijn inmiddels afgesloten. Tozo-1 kende ruim 676 toekenningen, waarbij dit, door de partnertoets op inkomen en door de oplevende economische activiteiten bij Tozo-2 veel lager waren. Tozo-2 kent daarom dan ook 184 toekenningen. Tot op heden zijn er zo’n 81 leningen bedrijfskapitaal verstrekt.

Economische Steun- en herstelpakketten

In de laatste communicatie over de omvangrijk steun- en herstelpakket ter ondersteuning van de economie heeft het kabinet een aantal maatregelen verlengt, waaronder de NOW-subsidie voor werkgevers om banen en expertise te behouden. Daarnaast is een nieuwe regeling in het leven geroepen: de Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten (TONK). Deze regeling is bedoeld om de betaling van de noodzakelijke kosten te kunnen doen, hierbij valt te denken aan woonlasten.

In het aanvullend sociaal pakket zijn vier bouwstenen benoemd:

1. Intensieve ondersteuning en begeleiding naar nieuw werk

2. Scholing en ontwikkeling voor behoud van werk

3. Bestrijding van jeugdwerkloosheid

4. Aanpak van armoede en schulden

De steun- en herstelpakket middelen worden arbeidsmarktregiobreed en lokaal in kaart gebracht. In gezamenlijkheid wordt de mogelijke inzet van deze middelen vormgegeven.

Verdiepend onderzoek Werkleerbedrijf

In het traject van het verdiepend onderzoek op het werkleerbedrijf zijn de eerste stappen gezet. In december is aan 4 onderzoeksbureaus een offerte gevraagd. De beoogde startdatum van het verdiepend onderzoek is 1 februari. Het doel is om het onderzoek eind april afgerond te hebben, zodat er per 1 mei een eindrapport beschikbaar is.

Beleidsindicatoren

nnb= indicator nog niet bekend bij de database van LISA c.q. Verwey Jongker Instituut

Wat heeft het gekost?

Toelichting op het financiële resultaat (+ voordeel / - nadeel)

We verantwoorden onze financiële cijfers op hoofdlijnen. Dat betekent dat we alleen afwijkingen van € 25.000 of hoger toelichten. De post “overig” gaat telkens over één of meerdere afwijkingen die kleiner zijn dan € 25.000.

Met betrekking tot de kosten en baten in het sociaal domein en de analyse er van, wordt verwezen naar de kwartaalrapportages omtrent de WMO en Jeugdhulp en de rapportages van Orionis die aan de gemeenteraad zijn toegezonden. Opgemerkt wordt dat het moment waarop de 4e kwartaalrapportage is opgesteld afwijkt van het moment waarop de financiële administratie over 2020 is afgesloten. Mede hierdoor sluiten de cijfers in deze jaarrekening niet exact aan op de cijfers in de 4e kwartaalrapportage opgenomen cijfers.

Het bureau Significant heeft in 2020 aan analyse gemaakt van de kostenontwikkeling bij de Zeeuwse gemeenten tussen 2017 en 2019. Tevens zijn de kosten per gemeente vergeleken met die van andere Zeeuwse gemeenten, landelijke referentiegemeenten en het landelijk gemiddelde.

Het bureau Significant heeft begin 2021 een analyse gemaakt van de gevolgen van de herverdeling van het gemeentefonds voor de Zeeuwse gemeenten. Daaruit blijkt dat alle Zeeuwse gemeenten door de herverdeling nog minder rijksmiddelen zullen gaan ontvangen. Inmiddels is hierop een lobbytraject vanuit OZO ingezet om tot een aanpassing van de herverdeling van het gemeentefonds vanaf 2023 te komen.

De gemeente Middelburg heeft zoals bijna alle gemeenten te maken met een structureel dekkingstekort op met name de kosten van Jeugdhulp. Samen met de VNG is hier medio 2020 aandacht voor gevraagd bij de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrealaties. Tot nu toe echter zonder enig resultaat. Inmiddels is de hoop op extra geld voor de jeugdhulp gevestig op het nieuwe kabinet.