Sport, cultuur en recreatie

Inleiding

Middelburg is een stad met ambitie. In de Kwaliteitsatlas Middelburg 2030 is een visie geformuleerd op de ontwikkeling van onze gemeente. Om deze visie te realiseren, is het noodzakelijk de aantrekkingskracht van de Zeeuwse hoofdstad te vergroten. Vooral door zoveel mogelijk nieuwe bedrijven te werven, het toerisme nieuwe impulsen te geven en gevarieerde en hoogwaardige activiteiten aan te bieden op het gebied van sport, cultuur en recreatie. Het is van belang dat Middelburg zich in positieve zin onderscheidt van de overige gemeenten in Zeeland.

Binnen het programma Sport, cultuur en recreatie worden activiteiten ontplooid die bijdragen aan het gewenste imago en aan de promotie van de stad en activiteiten gericht op een recreatieve, sportieve, gezonde en educatieve tijdbesteding van inwoners en bezoekers van de stad.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Kwaliteitsatlas Middelburg 2030

• Sportnota “Middelburg in Beweging 2013 – 2016”

• Evenementenbeleid 2002

• DNA Middelburg 2013

• Actieplan binnenstad 2015

• Nota Archeologische monumentenzorg Walcheren 2016-2022

• Cultuurvisie Middelburg 2028, “op Kunst&Cultuur kun je bouwen”, december 2017

Wat wilden we bereiken?

Maatschappelijk effect

Middelburg moet een vitale stad zijn waarin het prettig wonen, werken en recreëren is. En een stad die een aantrekkingskracht heeft die tot ver buiten de regio reikt.

Doelstellingen

1. Realisering van een onderscheidend podiumaanbod ten opzichte van de overige podia in Zeeland

2. Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg

3. Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente

4. Meer sfeer in de binnenstad en seizoensverlenging

5. Een ecologisch verantwoord groenbeheer van de woonomgeving

Wat hebben we bereikt?

Doelstelling 1: Realisering van een onderscheidend podiumaanbod ten opzichte van de overige podia in Zeeland

De podiumkunsten zijn door de coronacrisis hard geraakt. De programmering is in 2020 voor een groot deel afgelast of verplaatst, met financiële tegenslag als gevolg. Via het Fonds Podiumkunsten en de provincie Zeeland heeft de Schouwburg steun ontvangen om deze eerste tegenslagen op te vangen. Men toonde zich echter ook weerbaar. Zo is het mogelijk geworden om via ‘Zeelandtheaters bij je thuis’ vanuit de huiskamer van theatervoorstellingen te kunnen genieten.

Doelstelling 2: Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg

Ondank de coronacrisis en de bijbehorende beperkingen als gesloten sportcomplexen, een verbod op binnensporten, gesloten theaters en afgelaste activiteiten en evenementen zijn er toch in totaal nog 351 kinderen uit gezinnen met weinig geld aan een lidmaatschap van een sportclub geholpen. Of hebben ze deelgenomen aan dans, muziek, beeldende kunst, theater of iets anders creatiefs. Kortom, minder dan dat we vooraf als doel hadden gesteld, maar gezien alle beperkingen toch een hele prestatie.

Tevens is het team van combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches uitgebreid van 9,6 naar 10,1 fte. Zij hebben zich allemaal ingezet, ondanks alle beperkingen door COVID-19, om zo veel mogelijk sportieve en culturele activiteiten aan te bieden in Middelburg.

Doelstelling 3: Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente

Het jaar 2020 was ook voor het toerisme en de ondernemers een moeilijk jaar. Tijdens het voorseizoen zijn er, door de toen geldende lockdown, weinig toeristen op Walcheren geweest. Gelukkig hebben de zomermaanden (juli en augustus) veel goedgemaakt. In die maanden was het soms zelfs extreem druk in Middelburg. Tijdens het naseizoen was, vanwege nieuwe aangescherpte COVID-19 maatregelen, het toeristisch bezoek aan en verblijf in Middelburg sterk afgenomen. Vanaf maart zijn alle beurzen afgelast en ook de groepsbezoeken, waaronder de riviercruises, zijn vanaf maart volledig stil komen te liggen.

Doelstelling 4: Meer sfeer in de binnenstad en seizoen verlenging

Ook voor de evenementen van Middelburg heeft corona in 2020 grote impact gehad. Het doel om 20 evenementen te organiseren is door de coronacrisis dan ook niet gehaald.

Doelstelling 5: Een ecologisch verantwoord groenbeheer van de woonomgeving

Gewijzigde wet- en regelgeving, met een verbod op chemische onkruidbestrijding en een nieuwe wet natuurbescherming die in werking is getreden, leidden er toe dat ons groenbeleidsplan ecologisch verantwoord geactualiseerd is.

Wat hebben we ervoor gedaan?

Doelstelling 1 : Realisering van een onderscheidend podiumaanbod ten opzichte van de overige podia in Zeeland

Cultureel Profiel

Vanwege de coronacrisis zijn de culturele instellingen een groot deel van het jaar gesloten of voor een beperkt publiek toegankelijk geweest. Voor 2020 is daarom besloten om maatwerk toe te passen bij de afrekening van de subsidies en coulant om te gaan met de gemaakte prestatieafspraken.

Het rijk heeft coronasteun aan alle gemeenten ter beschikking gesteld, ook ten behoeve van cultuur. Eind 2020 is besloten de middelen die in 2020 hiervoor ontvangen zijn via een regeling Steunfonds cultuur aan de cultuursector ter beschikking te stellen. Deze middelen worden in het eerste kwartaal van 2021 besteed.

De samenwerking tussen de Zeeuwse gemeenten en provincie heeft geleid tot een stimuleringsregeling, waarbij alle gemeenten en de provincie middelen beschikbaar hebben gesteld. Middelburg draagt 50 ct per inwoner bij vanuit de coronamiddelen die van het rijk ontvangen zijn. De regeling wordt in 2021 van kracht.

Podiumkunsten

De renovatie van de Schouwburg is weliswaar afgerond, maar in 2020 speelden er nog enkele zaken in de afronding van de werkzaamheden. Het restant van de middelen die de gemeente voor de renovatie gereserveerd had is wegbezuinigd.

Een deel van de rijkssteun aan de culturele sector is via het Fonds Podiumkunsten bij Zeeland Theaters, de Spot en de Cinema terecht gekomen. Matching van deze steun kwam van de provincie Zeeland die hieraan wel een opdracht verbonden heeft. Zo zal Zeelandtheaters een grotere rol vervullen in de regio Zeeland, o.a. door zich nog meer als gastheer op te stellen voor culturele initiatieven.

Beeldende kunst

Middelburg ontvangt sinds 2009 een decentralisatie-uitkering Beeldende Kunst en Vormgeving van € 150.000. Deze uitkering wordt gebruikt ter dekking van onze uitgaven op dit gebied. Middelburg draagt minimaal een zelfde bedrag bij in de vorm van een budgetsubsidie aan Stichting Beeldende Kunst Middelburg. Dit is een prestatiesubsidie ter voorbereiding van de buitenmanifestatie Façade in 2022 en een waarderingssubsidie aan Stichting Caesuur.

Bibliotheek

De ZB heeft gewerkt aan de realisatie van het nieuwe dienstverleningsconcept. Het concept richt zich op het ter beschikking stellen van kennis en informatie. Onder andere via een (fysieke) Infoplaza, waar de uitleenservice, het Taalhuis, het Fondsen en Subsidieloket en diensten van andere organisaties verenigd zijn.

De prestatieafspraken bestaan uit vijf categorieën, gekoppeld aan de Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen: beschikbaarstelling van fysieke en digitale kennis en informatie, educatie, leesbevordering, vrijwilligers en ZB als knooppunt voor kennis, ontmoeting en cultuur. Ook de Zeeuwse Bibliotheek heeft te maken gehad met de gevolgen van de maatregelen ter indamming van de corona-epidemie en vele activiteiten moeten annuleren.

Doelstelling 2. Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg

Sportaccommodaties

In 2020 hebben de Middelburgse veldsportverenigingen, ondanks dat ze in tijden van corona grotendeels gesloten waren voor publiek, opnieuw vergoedingen voor het klein en groot onderhoud van kleedaccommodaties en het klein onderhoud van de sportvelden ontvangen. Deze periode bood voor verschillende verenigingen de gelegenheid om achterstallig onderhoud uit te (laten) voeren.

Op sportcomplex De Veerse Poort is een einde gekomen aan de samenwerking tussen de Stichting Sportpark de Veerse Poort en de gemeente Middelburg. Per 1 januari 2021 wordt het eigendom van de kleedaccommodaties en tribune weer overgedragen aan de gemeente. Er worden dan nieuwe gebruiksovereenkomsten tussen de beide voetbalverenigingen en de gemeente gesloten worden.

Binnensportcomplexen, buitensportcomplexen, zwembaden en kantines moesten een groot deel van 2020 hun deuren gesloten houden. Hierdoor was het een lastig jaar voor de clubs, met name op financieel gebied. Sponsoren en leden namen afscheid, geen inkomsten vanuit de kantines en nieuwe lidmaatschappen en de vaste lasten liepen gewoon door. Om de sport tegemoed te komen heeft het Kabinet in het voorjaar van 2020 diverse maatregelen ingevoerd. Deze hebben in veel sectoren impact gehad, waaronder voor de verhuurders van sportaccommodaties. Voor deze partijen is de ‘tegemoetkoming verhuurders sportaccommodaties COVID-19" opgezet. De regeling was voor gemeenten, sportbedrijven of particuliere verhuurders die vanaf 1 maart tot 1 juni 2020 huurinkomsten zijn misgelopen door de coronacrisis. Dankzij deze regeling en de financiële steun die de gemeente Middelburg hiervoor heeft ontvangen, zijn we in staat geweest om de kosten voor de verhuur van onze sportaccommodaties in het tweede kwartaal richting onze sportverenigingen kwijt te schelden. De verwachting is dat de regeling in 2021 een vervolg krijgt

Sportbeleid en activering

In 2019 is een start gemaakt om middels een participatieve aanpak nieuwe kaders op het gebied van sporten en bewegen in Middelburg te ontwikkelen. Dit is o.a. gebeurd middels een succesvolle kick off in de Schouwburg waar meer dan 100 vertegenwoordigers van sportverenigingen, sportaanbieders, scholen, kinderopvangorganisaties en tal van andere organisaties aanwezig waren om over verschillende thema's van gedachten te wisselen. Toen nog fysiek, maar na de komst van corona met name digitaal en op afstand. Uiteindelijk heeft deze gezamenlijke inspanning geresulteerd in een Lokaal Sportakkoord voor Middelburg.

Voor dit sportakkoord is € 30.000 rijksbijdrage ontvangen om initiatieven te ondersteunen die bijdragen aan de thema's in het sportakkoord voor 2020. In totaal zijn zo 6 samenwerkingsverbanden ondersteund. Voor 2021 is er vervolgens ook een rijkssubsidie aangevraagd en inmiddels ook toegekend, nu voor € 60.000.

Brede Impuls Combinatiefuncties

Het afgelopen jaar is het team van combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches van 9,6 fte uitgebreid naar 10,1 fte. De uitbreiding heeft plaatsgevonden bij Welzijn Middelburg met als doel het uitvoeren van de MQ scan. De MQ Scan is 1 van de projecten die ondersteund worden met het lokaal sportakkoord. Het is een gedigitaliseerde tool waarmee het motorisch niveau en de ontwikkeling van de motoriek in kaart worden gebracht. Uit onderzoek blijkt dat de MQ Scan een betrouwbare en valide bekwaamheidstest is voor motorische vaardigheden die kan worden gebruikt om de competentie van de motoriek van 4- tot 12 jarige kinderen in een primair onderwijsomgeving te beoordelen. In het kader van de “Brede impuls combinatiefuncties” heeft Middelburg nog de mogelijkheid om in 2021 dit team uit te breiden naar maximaal 11,69 fte die hoofdzakelijk zullen worden ingezet om uitvoering te geven aan de ambities in de gemeente Middelburg op het gebied van sporten en bewegen. De rijksbijdrage bedraagt jaarlijks € 20.000 per fte. De Combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches hebben de opdracht om sport-, beweeg- en cultuuraanbod in de buurt te organiseren door verbindingen te leggen tussen de verschillende aanbieders en andere sectoren als zorg, welzijn, jeugdzorg, kinderopvang en onderwijs. Ondanks perioden waarin scholen, schoolpleinen, sportaccommodaties en welzijnscentra door corona grote delen gesloten waren, zijn ze er binnen de mogelijkheden die er waren toch in geslaagd activiteiten te organiseren voor jong en oud in de verschillende wijken en buurten van Middelburg.

Jeugdfonds Sport en Cultuur

In 2020 hebben minder kinderen gebruik gemaakt van het Jeugdfonds Sport en Cultuur Zeeland dan voorheen, namelijk 351 kinderen in totaal ten opzichte van 517 kinderen het jaar er voor in 2019. Belangrijkste redenen hiervoor zijn uiteraard de gesloten sportaccommodaties en sportverenigingen, gesloten fitnesscentra, podia, zwembaden, muziekscholen etc.

Zwembad Arnemuiden

Na het raadsbesluit van 12 en 13 november 2018 is er veel gebeurd om het zwembad in Arnemuiden uiteindelijk zwemklaar te kunnen maken. Zo is het afgelopen jaar de samenstelling van het bestuur van de Stichting Behoud Julianabad Arnemuiden (SBJA) gewijzigd en uitgebreid, is de looptijd van POP-3 subsidie verlengd en is er gestart met het onderhoud aan het zwembad en het omliggende terrein. Daarnaast is er samen met de gemeente gewerkt aan de eerste concepten van de koopovereekomst, de erfpachtovereenkomst, een geldleningsovereenkomst, een beleidsplan en de structurele exploitatiesubsidie.

De verwachting is dat in het eerste kwartaal van 2021 bovengenoemde concepten definitief worden en het Julianabad nog in de zomer van 2021 haar deuren kan openen.

Doelstelling 3: Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente

Rereatie en toerisme

Het jaar 2020 was, vanwege COVID-19, een bijzonder jaar. Tijdens het voorseizoen zijn er, door de toen geldende lockdown, weinig toeristen op Walcheren geweest. Gelukkig hebben de zomermaanden (juli en augustus) veel goedgemaakt. In die maanden was het soms zelfs extreem druk in Middelburg. De gemeente en Tourist Info hebben (buitenlandse) toeristen gewezen op de geldende regels met betrekking tot COVID-19. De leefbaarheid stond in die periode regelmatig onder druk mede vanwege de 1,5 meter afstandsregel waar we mee te maken hadden in combinatie met het grote aantal toeristen dat onze binnenstad bezocht. Tijdens het naseizoen was, vanwege nieuwe aangescherpte COVID-19 maatregelen, het toeristisch bezoek aan en verblijf in Middelburg sterk afgenomen. In de eerste maanden van 2020 hebben een aantal business-to-business- en consumentenbeurzen nog doorgang gehad. Vanaf maart zijn alle reguliere beurzen afgelast. Vanaf juni waren diverse business-to-business beurzen online. Ook de groepsbezoeken, waaronder de riviercruises, zijn vanaf maart volledig stil komen te liggen. Het is onzeker wanneer en hoe groepsbezoeken weer kunnen gaan plaatsvinden.

Het college heeft in 2020 besloten tot het opstellen van een toeristisch uitvoeringsplan. Hiertoe heeft in oktober 2020 een eerste online sessie met stakeholders plaatsgevonden. Hieruit is onder andere gebleken dat er veel waarde wordt gehecht aan een virtueel platform. In 2021 wordt dit verder opgepakt in het kader van het Europees project Cupido en bij het opstellen van de Omgevingsvisie Middelburg. Ter voorbereiding op die omgevingsvisie is in 2020 een Bouwsteen Toerisme opgesteld. In 2020 is een start gemaakt met een beleidsplan voor toeristische verhuur (Airbnb-beleid). Er heeft reeds een discussiebijeenkomst met raadsleden plaatsgevonden.

Vooruitlopend op het toeristisch uitvoeringsplan is in 2020 de aanbestedingsprocedure voor de toeristische informatievoorziening (fysieke informatiebalie/frontoffice) gestart. Naar aanleiding van signalen uit de gemeenteraad zijn aanvullende eisen gesteld aan herkenbaarheid van het informatiepunt en aan het beheer van uitinmiddelburg.nl. Tot op heden wordt dit uitgevoerd door De Drvkkery met Tourist Info. In het voorjaar van 2021 wordt de aanbesteding afgerond.

Doelstelling 4: Meer sfeer in de binnenstad en seizoensverlenging

Evenementen

Ook voor de evenementen van Middelburg heeft corona in 2020 grote impact gehad. Veel grotere evenementen zijn afgelast, zoals Koningsdag, Jazzfestival, Middelburg Winterstad en City of Dance. Sommige organisatoren konden hun programma aanpassen, zoals Kunst en Cultuurroute.

Doelstelling 5 Een ecologisch verantwoord groenbeheer van de woonomgeving

Milieueducatie

Natuur- en milieueducatie (NME) draagt bij aan gemeentelijke doelstellingen zoals het voorkomen van zwerfafval, het beperken van vandalisme, bewust omgaan met energie, water, groen en gezondheid.

In coronatijd is het volgende gedaan: Er zijn 11 moestuin filmpjes en een aantal imker-filmpjes gemaakt en naar de scholen verzonden. Gezamenlijk met de andere NME-centra in Zeeland is er een enquête uitgezet onder de scholen. Daaruit kwam naar voren dat scholen zich vooral willen oriënteren voor het schooljaar na corona. Eén van de reacties was bijvoorbeeld om buitenlesideeën aan te leveren.

De Dag van de Duurzaamheid, Warme truiendag, Wintergroentenpakket en het Groentenzadenpakket zijn in 2020 doorgegaan, soms in een andere vorm.

Daarnaast zijn er op Walcheren in totaal 58 leskisten in het kalenderjaar 2020 uitgeleend. De nieuwe Bijenleskist is voor Walcheren verder uitgebreid. Het totale leskist-aanbod is op inhoud geëvalueerd. Door corona was er bijvoorbeeld tijd beschikbaar om de Vlinderleskist te actualiseren. Deze leskist, die vaak uitgeleend wordt, is nu weer up to date. Er hebben 50 schoolgroepen een NME-activiteit bij Terra Maris gereserveerd, waarvan er 29 vanwege corona zijn geannuleerd.

Groen in de Woonomgeving

In 2020 zijn de beleidsregels voor vergunningsvrij aanleggen van geveltuinen, plantenbakken en plantenpotten in de gemeente Middelburg vastgesteld. Tevens is de beleidsnotitie bescherming bomen door de gemeenteraad vastgesteld. Met inspraak is een geactualiseerde lijst particuliere waardevolle / monumentale bomen opgesteld.

Belangrijke thema’s zijn klimaatadaptatie (wateropvang en hitte stress) en klimaatbestendig groen in de woonomgeving (wateropvang en hitte stress) maar ook participatie. Dit alles heeft invloed op de organisatie van inrichting en beheer van de groene openbare ruimte.

Exploitatie cultureel erfgoed, archeologie

Middelburg participeert in de Walcherse Archeologische Dienst (WAD). Veel tijd in 2020 is besteed aan het meedenken in workshops over hoe cultureel erfgoed / archeologie in de verschillende omgevingsvisies van provincie en gemeenten opgenomen moet worden

In 2020 was de WAD voor Middelburg betrokken bij de voorbereiding, aanbesteding en directievoering van archeologische onderzoeken in het kader van het in ontwikkeling brengen van de volgende gebieden: Rittenburg III, bedrijventerrein Trekdijk, Sint-Laurens uitbreiding West fase 1. Met perspublicaties houdt de WAD de inwoners op de hoogte van de onderzoeken.

Ook voerde de WAD in 2020 enkele onderzoeken in eigen beheer uit. Dit gebeurt uitsluitend bij projecten waar de gemeente opdrachtgever is. Voor Middelburg was dat bijvoorbeeld de opgraving van vindplaats 2 bij Sint Laurens. Voor de uitvoering van dit onderzoek heeft de WAD zich in lijn met de Erfgoedwet in 2017 moeten certificeren. Voor de instandhouding van het certificaat vinden jaarlijks interne en externe audits plaats.

De WAD heeft in 2020 slechts in beperkte mate aan publiekswerking kunnen doen. Tussen de lockdowns konden een les aan een basisschoolklas gegeven worden en aan een kindergroep via het MuZeeum te Vlissingen. Andere lessen die jaarlijks terugkeren zijn vanwege corona afgezegd. Dit geldt ook voor het geven van presentaties en lezingen.

Beleidsindicatoren

nb=deze cijfers zijn niet bekend op basis van de gezondheidsenquetes van het CBS c.q. RIVM

Wat heeft het gekost?

Toelichting op het financiële resultaat (+ voordeel / - nadeel)

We verantwoorden onze financiële cijfers op hoofdlijnen. Dat betekent dat we alleen afwijkingen van € 25.000 of hoger toelichten. De post “overig” gaat telkens over één of meerdere afwijkingen die kleiner zijn dan € 25.000.