Verkeer, vervoer en waterstaat

Inleiding

De gemeente is verantwoordelijk voor het aanleggen en beheren van infrastructuur, het faciliteren van diverse vervoersvormen, het realiseren van parkeervoorzieningen en het goed afwikkelen van verkeer- en vervoerstromen. Veiligheid en duurzaamheid staan hierbij voorop.

We willen een samenleving waaraan iedereen zo veel mogelijk kan deelnemen. Het is om die reden dat de openbare ruimte waar mogelijk toegankelijk moet zijn. Op die manier kunnen we allerlei voorzieningen bereiken en gebruiken.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Kwaliteitsatlas 2030 (herzien)

• GVVP Middelburg 2030, beleidsdeel

• GVVP Middelburg 2030, uitvoeringsdeel

• Regionale Mobiliteitsstrategie

Wat wilden we bereiken?

Maatschappelijk effect

Het borgen en daar waar mogelijk verbeteren van de bereikbaarheid en toegankelijkheid van Middelburg voor alle mensen. Inwoners en bezoekers van Middelburg moeten zich veilig en vlot kunnen verplaatsen door en rond de stad. Zonder al te veel oponthoud en het veroorzaken van overlast en milieuhinder. Daarnaast moet er voldoende parkeergelegenheid zijn.

Doelstellingen

1. Het verduurzamen van mobiliteit

2. Het behouden van het hoge aandeel fietsverkeer in het totale verkeer

3. Het verhogen van de verkeersveiligheid binnen de bebouwde kom, het verbeteren van de bereikbaarheid binnen Middelburg en een autoluwe binnenstad

4. Voldoende parkeergelegenheid voor bewoners en bezoekers met behoud van een hoog bezettingspercentage van de parkeerconcentraties

5. Een toegankelijke stad voor iedereen

Wat hebben we bereikt?

Doelstelling 1: Het verduurzamen van mobiliteit

Het grootste deel van de afgelegde reiskilometers gebeurt met de auto. Hier is dan ook de meeste winst te behalen door:

• het voorkomen, verkorten of verminderen van autoverplaatsingen

• het veranderen van vervoerswijze: bij voorkeur te voet, per fiets en/of met het openbaar vervoer

• het verschonen van verplaatsingen: zorg dat verplaatsingen met schone auto’s worden gemaakt. Bijvoorbeeld elektrische auto’s.

Onze mobiliteit verandert de komende jaren fors. De groei van elektrische auto's en laadinfrastructuur zet door. Het delen van bezit wordt vanzelfsprekender en alles staat met elkaar in verbinding.

Doelstelling 2: Het behouden van het hoge aandeel fietsverkeer in het totale verkeer

Middelburg heeft een bovengemiddeld hoog fietsgebruik. Het verloop van het aandeel fietsverkeer wordt gemeten aan de hand van de kanaalpassages (Stationsbrug en Schroebrug).

Ieder jaar in dezelfde week en op dezelfde dag vindt een meting plaats van het aantal fietspassages over de Kanaalkruisingen. De hoogte van deze steekproef meting wordt mede bepaald door een aantal niet te beïnvloeden omstandigheden; zoals bijvoorbeeld weersomstandigheden.

Vanaf 2012/2013 zien we – met uitzondering van het jaar 2018 - dat de passages op een dag schommelen tussen afgerond 18.000 en 23.000 fietsers per 24 uur (zie tabel en grafiek hieronder). In verband met de coronacrisis zijn zowel in 2020 als 2021 geen verkeerstellingen van het fietsverkeer gehouden op de Kanaalkruisingen.

Doelstelling 3: Het verhogen van de verkeersveiligheid binnen de bebouwde kom, het verbeteren van de bereikbaarheid in Middelburg en een autoluwe binnenstad.

Zie hieronder het verloop van de verkeersongevallen in Middelburg. De prestatie-indicator die hierbij gehanteerd wordt is het aantal ongevallen per 100.000 inwoners uit: “Waar staat je gemeente”. De cijfers voor 2022 zijn nu nog niet bekend.

Conform het GVVP 2030 wordt ingezet op het verder optimaliseren van het bestaande verkeer- en vervoerssysteem op verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid. Dit zijn veelal de wat kleinere projecten.

Doelstelling 4: Voldoende parkeergelegenheid voor bewoners en bezoekers

In het coalitieakkoord is met betrekking tot het parkeren in Middelburg het volgende opgenomen:

• Lagere tarieven in de parkeergarages dan op maaiveld (= straatparkeren)

• Parkeerterreinen (=Hubs) realiseren aan de randen van de stad voor het gemotoriseerd verkeer (gratis parkeren)

• Door het beter benutten van de parkeerterreinen aan de randen van de stad en het hanteren van goede parkeertarieven in de parkeergarages wordt er bijgedragen aan een autoluwe binnenstad

• Bij het parkeren op straat in de binnenstad wordt ‘voorrang’ gegeven aan inwoners

Onderzoek naar parkeerdruk binnenstad

Bewoners en bezoekers van de binnenstad maken gezamenlijk gebruik van het bestaande parkeerareaal in de binnenstad. Met name vanuit de bewoners komen er diverse signalen dat na de coronajaren 2020 en 2021 een hoge parkeerdruk op maaiveld is ontstaan. Zij geven aan in toenemende mate problemen te ervaren bij het vinden van een beschikbare parkeerplaats in de directe woonomgeving. De gemeente heeft twee parkeertellingen uitgevoerd. Eén overdag en één in de nachtelijke uren. Hiernaast is het aantal afgegeven bewonersvergunningen versus het aantal maaiveldparkeerplaatsen in de binnenstad onderzocht.

Doelstelling 5: Een toegankelijke stad voor iedereen en wegenonderhoud

Ook in 2022 zijn projecten die op de lijst planning wegen en riolen worden vermeld, en waarbij toegankelijkheid een rol speelt, tijdens de ontwerpfase voorgelegd aan SWGW voor advies. Indien SWGW advies geeft, is het ontwerp in overleg met SWGW aangepast.

Op basis van het in 2016 vastgestelde kaders voor het wegbeheer wordt het jaarlijks onderhoudsplan voor de (weg-)verhardingen opgesteld. In 2022 is een deel van het beschikbare budget ingezet voor het repareren van schades en onvolkomenheden. Een deel van het budget is gebruikt voor integraal groot onderhoud om samen met andere beleidsvelden, als rioolonderhoud, klimaatmaatregelen te realiseren. En er is een deel van het budget gebruikt voor het maken van plannen/ontwerpen voor projecten die op langere termijn gaan spelen. In ieder project zijn samen met bewoners/bedrijven, afhankelijk van de situatie en mogelijkheden, in meer of mindere mate, omvormings- en verbeteringsmaatregelen gerealiseerd om de leefbaarheid af te stemmen op het huidig en toekomstig gebruik. De maatregelen zijn er steeds op gericht om de hoeveelheid verharding daar waar mogelijk te verminderen, en om te vormen naar gecombineerd groen- en waterbergings- c.q. infiltratieoppervlak. Daarnaast is bij elk project geïnventariseerd of bestaand bestratingsmateriaal kan worden hergebruikt (circulair). Oud, versleten of kapot bestratingsmateriaal is vervangen door duurzame materialen (bijvoorbeeld gebakken materialen).

Wat hebben we ervoor gedaan?

Doelstelling 1: Het verduurzamen van mobiliteit

Bij mobiliteit geldt: eerst inzetten op energie besparen en dan hernieuwbare energie toepassen om de mobiliteit te verduurzamen. Dit vertaalt zich in onderstaande ontwikkelingen:

• de steeds verdergaande ontwikkeling via internet, digitalisering van allerlei (overheid) diensten en flexibel werken betekent dat de noodzaak om fysiek aan het verkeer deel te nemen afneemt. Het voor een bepaald percentage van de totale werktijd thuiswerken is gebruikelijk aan het worden.

• de fiets staat in het gemeentelijk mobiliteitsbeleid op nummer één. In een continu proces worden - gezamenlijk met maatschappelijke organisaties - maatregelen voorgesteld die het fietsen stimulerend en/of de verkeersveiligheid verhogen. Afhankelijk van de beschikbare financiële middelen worden deze op korte of langere termijn uitgevoerd.

• voor het stimuleren en faciliteren van e-auto’s worden met enige regelmaat laadpalen geplaatst. In 2022 hebben we voor 24 nieuwe locaties een verkeersbesluit genomen. Hierbij zijn 26 laadpalen geplaatst. Er zijn 15 aanvragen om uiteenlopende redenen afgewezen. Afgelopen jaar verleenden we 18 vergunningen voor een verlengde private aansluiting (=laadkabel vanuit huis naar e-auto geparkeerd op de openbare weg). In 2022 was in Nederland bijna 25% van de nieuw verkochte auto’s elektrisch. Een groot deel daarvan laadt de auto op eigen (bedrijfs)terrein op. Dat betekent dat de gemeente daar verder geen bemoeienis mee heeft.

In 2022 is gewerkt aan de integrale laadvisie voor Middelburg. Deze integrale laadvisie bepaalt de strategie om tijdig een toegankelijke betaalbare, betrouwbare en veilige laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen te realiseren. Dit vind navolging van de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL), een bijlage van het Klimaatakkoord. Deze laadvisie richt zich op de volgende gebruikersgroepen: personenvervoer inclusief toerisme/doelgroepenvervoer/taxi’s/lichte en zware logistieke voertuigen en vaartuigen. De laadvisie heeft inmiddels een eerste participatieronde doorlopen.

Doelstelling 2: Het behoud van een hoog aandeel fietsverkeer in het totale verkeer

“In ons mobiliteitsbeleid staat het langzaam verkeer (fiets en voetganger) op nummer één.” De basis voor het integrale fietsplan ligt in het GVVP 2030. Hiervoor wordt al jaren met een integraal programma aan fietsgebruik stimulerende projecten gewerkt. Dit programma met projecten richt zich op verbetering van de omstandigheden (zoals veiligheid en doorstroming) van fietsers op enerzijds de fietsroutes in de binnenstad en anderzijds de fietsroutes vanuit de wijken naar het buitengebied. Voorts ligt er een opgave in het verbeteren van het fiets parkeren in de binnenstad. Vooral projecten/maatregelen gericht op het verhogen van de verkeersveiligheid, optimaliseren en verbeteren van 30 km/u wegen etc. dragen bij aan het in stand houden van het hoge aandeel fietsverkeer in het totale verkeer of zelfs verder verhogen hiervan. Dit is in feite een permanent lopende activiteit die we in samenspraak met de bewoners, verkeerswerkgroepen, fietsersbond, politie etc. uitvoeren.

De rol en positie van de fietsenstalling op het Zusterplein blijft een belangrijke pijler in de aanpak van het fiets parkeren in het kernwinkelgebied. Mede met het oog op het verlichten van de fiets parkeerdruk op Plein 1940 behoort een eventuele uitbreiding van het fiets parkeren op het Zusterplein tot de mogelijkheden.

In de Gravenstraat (gedeelte tussen Zusterstraat en Markt) is in november 2022 het fietsverbod opgeheven. Dit ter verbetering van de bereikbaarheid van de Markt. Dit is in eerste instantie een pilot. De pilot wordt na een jaar geëvalueerd. Op basis van de resultaten zal dan bepaald worden of deze maatregel definitief wordt. Samenhangend met de hierboven beschreven pilot is de wens om de Gravenstraat (gedeelte tussen Zusterstraat en Varkensmarkt) qua fietsbaarheid te verbeteren. Het gaat hier om het aanbrengen van een meer comfortabele verharding voor fietsers dan de huidige kinderkopjes. Met deze maatregel willen we het bereiken van de rijwielstalling op het Zusterplein vereenvoudigen en daarmee het gebruik verhogen. Wij realiseren ons wel dat dit uit financieel oogpunt lastig is voor de korte termijn en daarom hebben wij deze maatregel op de “wensenlijst” geplaatst.

Doelstelling 3: Het verhogen van de verkeersveiligheid binnen de bebouwde kom, het verbeteren van de bereikbaarheid in Middelburg en een autoluwe binnenstad.

Samen met de verkeerswerkgroepen, Politie, Fietsersbond en andere relevante partijen wordt continu gewerkt aan een verhoging van de verkeersveiligheid en een verbetering van de bereikbaarheid

In het nieuwe gemeentelijk verkeer- en vervoerplan is het accent in het mobiliteitsbeleid vooral komen te liggen op het verder optimaliseren van het bestaande wegennet op basis van de wegencategorisering.

De optimalisatie bestaat uit enerzijds het aanpakken van gesignaleerde verkeersproblemen, komend uit overleggen met bijvoorbeeld de verkeerswerkgroepen, fietsersbond en meldingen. Anderzijds gaat het om de meer vanuit beleid gestuurde projecten (GVVP 2030). Hiervoor kan het zijn dat enkele jaren “gespaard“ moet worden om het specifieke project te kunnen uitvoeren. Vaak combineren we een aanpassing van de weg met werkzaamheden aan riolering- en/of reconstructie. Voorbeelden hiervan zijn de herinrichting van de Koudekerkseweg en Klein Vlaanderen.

Plannen in onderzoek, voorbereiding, uitvoering en/of afgerond

• Gebiedsontsluitingsvisie Veerse Meer zuid: Uitwerken Basisvariant. Dit betreft een onderzoek naar het maximaal opwaarderen van de huidige verkeersstructuur in het Veerse Meer Zuid-gebied

• Vervangen verkeersregelinstallaties Seisplein en Seissingel noord-Sandberglaan in uitvoering

• Onderzoek ‘30 km/uur de norm binnen de bebouwde kom’ Project is doorgeschoven. CROW richtlijnen voor inrichting gebiedsontsluitingsweg (GOW) 30 zijn nog in ontwikkeling.

• Voorbereiden vervangen verkeersregelinstallatie (VRI) Sandberglaan / Laan der Verenigde Naties / Pres. Rooseveltlaan door nieuwe VRI of rotonde. Voorbereiding is tijdelijk gestopt en pakken we opnieuw op zodra er meer duidelijkheid is over de invulling van de ontwikkellocatie Walcherseweg / Laan der Verenigde Naties / Sandberglaan.

• Nut en noodzaakonderzoek VRI Stromenweg / Grevelingenstraat i.c.m. alternatieve kruispuntoplossing (bijv. rotonde) Dit project is doorgeschoven naar 2023/2024 in verband met onvoldoende personele capaciteit binnen het cluster verkeer.

• Uitvoering verkeersveiligheidsmaatregelen voor fietsers ter hoogte van de fietsoversteekplaats op de Mortiereboulevard en de verbinding van de fietsbrug over de Mannezeese Watergang naar de Moeringweg nabij de rotonde Mortiere.

• Uitvoering afwaardering van Gebiedsontsluitingsweg (50 km/u) naar Erftoegangsweg (30 km/u) Klein Vlaanderen.

• Voorbereiding en aanbesteding van een Netwerk Management Systeem (NMS). Dit systeem ontsluit de Middelburgse VRI’s op een beheerplatform voor storingsmeldingen en verkeerskundig beheer.

• Uitvoering afwaardering van Gebiedsontsluitingsweg (50 km/u) naar erftoegangsweg Koudekerkseweg en saneren VRI (verkeersregelinstallatie) op kruising Laan der verenigde Naties / Koudekerkseweg door middel van vervangen door rotonde (uitvoering gereed).

• Verlegging van de buslijnen (52, 53, 56, 58, 133, 633) komend vanaf het busstation Middelburg die via de Schroebrug een traject rijden via de Blauwe Dijk / Stationsstraat / Turfkaai / Nieuwe Haven / Hoogstraat / Koestraat in één richting en de realisatie van een nieuwe bushalte aan het Groenewoud met aanpassing van de verkeersregelinstallatie kruispunt Koestraat met Het Groenewoud.

Monitoring ontwikkeling verkeersintensiteiten

De ontwikkeling van het (auto)verkeer wordt gemonitord (verkeerstellingen). En vergelijken we met de verkeersmodelberekeningen van het in 2015 geactualiseerde en vastgestelde verkeersmodel. Resultaten daarvan laten zien dat er geen onvoorziene negatieve ontwikkelingen is op de aspecten bereikbaarheid en doorstroming. In het algemeen geldt dat door de N57 de autoverkeerintensiteiten op het Middelburgse wegennet daalden. Hierdoor is meer ruimte ontstaan voor andere verkeerssoorten. Dit levert een positieve bijdrage aan de verkeersveiligheid en fietsvriendelijkheid van Middelburg.

Verkeersmodel Walcheren geactualiseerd

In 2022 hebben we het Verkeersmodel Walcheren laten actualiseren. We hebben dit samen met de gemeenten Vlissingen en Veere, Waterschap Scheldestromen en de Provincie Zeeland gedaan. Het geactualiseerde model biedt een cijfermatige doorkijk naar de te verwachten verkeersstromen in zowel 2030 als 2040. Het helpt ons om inzicht te krijgen en te houden op hoe verkeersstromen zich ontwikkelen bij bijvoorbeeld de aanleg van grootschalige recreatieve voorzieningen.

Openbaar vervoer, doelgroepenvervoer en Buurtbus Middelburg

Nadat de servicebus stopte werd deze tijdelijk vervangen door de seniorentaxibus (20 maart 2020 tot en met 1 maart 2021). Met ingang van 2 maart 2021 rijdt op dinsdag en donderdag de buurtbus 569.

Regionale Mobiliteitsstrategie (RMS)

De manier waarop we van deur tot deur reizen verandert. Door bijvoorbeeld de opkomst van de elektrische fiets en de deelauto. Maar ook door veranderingen binnen het openbaar vervoer en doelgroepenvervoer, zoals de regiotaxi. En er zijn steeds meer mogelijkheden om een reis (digitaal) te plannen, boeken en betalen.

In 2022 hebben de gemeenteraden en provinciale staten in Zeeland de RMS vastgesteld. De RMS is het plan om – onder de hierboven beschreven veranderende omstandigheden – gemakkelijk, veilig en snel te reizen door Zeeland.

Het openbaar vervoer vormt een belangrijk bestandsdeel van de RMS. Hierbij wordt gewerkt naar de nieuwe busconcessie begin 2025. Belangrijke toevoeging aan het openbaar vervoer is het zogenaamde flexnet. Er gaan meer flextaxi’s en kleine busjes rijden. Door dit te combineren met doelgroepenvervoer krijgen reizigers meer mogelijkheden om van A naar B te reizen. In een dorp of stad zijn er straks meer opstappunten voor vervoer te vinden. Binnen de bebouwde kom is een opstappunt op maximaal 500 meter te vinden. Zo kan iedereen op een makkelijke manier bij een opstapplaats of knooppunt voor openbaar vervoer komen.

Met de Provincie, Connexxion, Vlissingen en taxi de Vlieger worden de mogelijkheden van integratie openbaar vervoer en doelgroepenvervoer (WMO-vervoer) onderzocht. Waar mogelijk wordt dit via een pilot verder voorbereid en ingevuld.

Een autoluwe binnenstad is een binnenstad waarbij het niet-noodzakelijke autoverkeer zoveel als mogelijk wordt geweerd. Een autoluwe binnenstad draagt bij aan een verhoging van de verkeersveiligheid, het streven naar een meer fietsvriendelijke stad en een verhoging van de leef- en beeldkwaliteit. Het doorgaand verkeer (met herkomst en bestemming buiten de binnenstad) wordt afgeleid naar het rondwegstelsel. Bezoekers van de binnenstad worden – via het parkeerverwijssysteem – verwezen naar de parkeergarages aan de rand van de binnenstad, zodat daarmee het zoekverkeer naar parkeerplaatsen wordt verminderd. Maatregelen gericht op het faciliteren van parkeren, stimuleren van fietsverkeer en openbaar vervoer, evenals de inrichting van de wegenstructuur in en rondom de stad dragen bij aan het bereiken van een meer verkeersluwe binnenstad.

In de dialoogtafels in het kader van de omgevingswet veelvuldig de opmerking gemaakt om het aantal auto’s in de (binnen)stad op weg naar 2050 verder terug te dringen en eventueel hiervoor in de plaats met deelauto’s of e-deelauto’s te gaan werken. Op dit moment staan op enkele plaatsen in de stad deelauto’s en onderzocht wordt of deze uitgebreid kunnen worden. Het gebruik wordt gemonitord en bij positieve resultaten zal deze vorm van deelmobiliteit verder in het mobiliteitsbeleid verwerkt worden.

Doelstelling 4: Voldoende parkeergelegenheid voor bewoners en bezoekers met behoud van een hoog bezettingspercentage van de parkeerconcentraties

Stimulering gebruik parkeergarages

In de parkeerbelastingverordening voor het jaar 2023 zijn tarieven verwerkt die in het verlengde liggen van het gewenste parkeerbeleid. Namelijk het verhogen van de parkeertarieven op het maaiveld en het niet verhogen van de tarieven in de parkeergarages. Hierdoor zijn de tarieven in de parkeergarages lager dan op het maaiveld. Voor de binnenstadbezoeker is het dus financieel gunstiger om de auto in de parkeergarage te zetten dan op een parkeervak op straat.

Hier komt nog eens bij dat in 2023 technisch bij het gebruik van de parkeerautomaten op straat of de parkeerapp (voor bezoekers) wordt afgedwongen dat bezoekers op straat maximaal 2 uur aaneengesloten kunnen parkeren. Het mogelijk verlengen van de parkeertijd op straat door geld bij te storten in de parkeerautomaat of parkeerapp is dan geblokkeerd, waardoor de bezoeker het parkeervak dient te verlaten en deze weer vrijkomt voor nieuwe parkeerders. Voorgaande maatregelen zorgen ervoor dat bezoekers met een langbezoekersmotief ‘gestuurd’ worden naar parkeerlocaties die financieel aantrekkelijker zijn en geen parkeerduurbeperking hebben, zoals aan de randen van de (binnen)stad en de parkeergarages. Door deze maatregelen krijgen de binnenstadbewoners meer ‘ruimte’ beschikbaar om op maaiveld, mogelijk in de directe woonomgeving, te kunnen parkeren.

Doelstelling 5: Een toegankelijke stad voor iedereen en wegenonderhoud

Toegankelijkheid

In 2022 is het verzoek van SWGW (Stichting Werkgroep Gehandicapten Walcheren) voor het aanpassen van de hellingbaan naar de Zeeuwse Bibliotheek gerealiseerd. Eind 2022 is er telefonisch voortgangsoverleg geweest met de SWGW en gesproken over de onderlinge afstemming en speerpunten voor ontwerp. Afgesproken is om aandacht te besteden aan bewustwording bij de ontwerpers van de openbare ruimte.

Wegenonderhoud

In 2022 is het niet gelukt om al het geplande onderhoud te realiseren. Een aanzienlijk deel van de projecten is door vertraging in de planvorming/voorbereiding door geschoven naar 2023 of latere jaren. Vanwege capaciteitsproblemen in de voorbereiding en uitvoering van projecten, zowel bij nutsbedrijven, leveranciers en de eigen organisatie is de focus verlegt naar grootschalige planvoorbereiding (Klarenbeek Arie van Driellaan en omgeving, Dauwendaele Meanderlaan, Buitenhovelaan en Rustenburgstraat en omgeving). En kleinschalig onderhoud op wijkniveau met name in Dauwendaele.

Gerealiseerd zijn de volgende projecten: herinrichting Turfkaai / Hoogstraat, onderhoud Dampoortweg, Kanaalweg en de herinrichting Koudekerkseweg. Ook zijn de geplande “lichtere” plaatselijke reparaties en schades gerealiseerd onder anderen: aan fietspaden, op diverse locaties in Dauwendaele, Saffierplaats, Dauwendaelselaan, de Medes en de Jodengang, Seissingel e.o. gerealiseerd.

Een aantal projecten zijn voorbereid en realiseren we in 2023. De belangrijkste zijn: Klein Vlaanderen, Singelweg, Warande, Radenhove, Westwal, Beatrixstraat en omgeving, 1e fase Arie van Driellaan en omgeving.

Effecten maatregelen financieel herstelplan

Voor de effecten in 2022 van de maatregelen uit het financieel herstelplan verwijzen wij naar de paragraaf Bedrijfsvoering.

Beleidsindicatoren

Wat heeft het gekost?

Toelichting op het financiële resultaat (+ voordeel / - nadeel)

We verantwoorden onze financiële cijfers op hoofdlijnen. Dat betekent dat we alleen afwijkingen van € 25.000 of hoger toelichten. De post “overig” gaat telkens over één of meerdere afwijkingen die kleiner zijn dan € 25.000.