Inleiding

Het jaar 2022 was in meerdere opzichten een jaar voor de geschiedenisboeken. Niet in de laatste plaats natuurlijk door het aantreden van ons college, maar ik vermoed dat de Russische inval in de Oekraïne en daarop volgende economische gevolgen daarvan meer bladzijden in beslag zullen nemen. Ook in Middelburg ontkwamen we niet aan de gevolgen van deze gebeurtenis. Mede dankzij de inzet van medewerkers van onze gemeente hebben tientallen Oekraïense ontheemden in onze ‘Stad van de Vier Vrijheden’ in elk geval een tijdelijk huis gevonden.

Gelukkig bracht 2022 ons niet alleen maar ellende. Zo konden we in 2022 weer terug naar een samenleving zonder dat corona. Ook die pandemie heeft zijn sporen nagelaten in onze financiële huishouding. In dit jaarverslag gaan we specifiek in op de financiële aspecten van de corona compensatiemiddelen van de Rijksoverheid voor 2022 en volgende jaren.

Bij het aantreden van ons nieuwe college heeft de gemeenteraad vier grote opgaven benoemd waaraan wij de komende jaren hard moeten werken. Het gaat om de woningbouwopgave, burgerparticipatie, de energietransitie en klimaatadaptatie. De gemeente Middelburg heeft de vier grote opgaven voortvarend opgepakt. We hebben daarbij rekening gehouden met de spanning tussen ambitie en beschikbare capaciteit. Gelukkig heeft de gemeenteraad ons daarbij ook geholpen door in 2022 in te stemmen met een forse uitbreiding van de personele capaciteit. Door de krapte op de arbeidsmarkt, laat de invulling van de opengestelde vacatures -helaas- soms nog op zich wachten.

Door de herverdeling van het gemeentefonds hebben we vanaf 2022 extra financiële ruimte gekregen. Die ruimte hebben we samen met de gemeenteraad in de begroting 2023 ingevuld. In de loop van 2022 hebben we de gemeenteraad tussentijds geïnformeerd over de voorziene financiële ruimte in 2022 tot een bedrag van € 11,7 miljoen. Dit bedrag hebben we aan de algemene reserves toegevoegd.

Uit de jaarrekening 2022 blijkt dat het uiteindelijke resultaat € 0,7 hoger is uitgevallen. Hierbij is rekening gehouden met het vormen van een voorziening voor de restauratie van de gevels van het oude stadhuis en de gevolgen van de uitspraak van de Raad van State inzake het project voor de Trekdijk. Het overschot in 2022 is in grote mate het gevolg van incidentele meevallers. Dit leest u terug in de toelichting op de baten en lasten verderop in deze jaarstukken.

Voorgesteld wordt om een deel van het saldo over 2022 van € 12,6 miljoen te bestemmen en het resterende bedrag van € 9,9 miljoen euro toe te voegen aan de algemene reserve. Hiermee kunnen we onze reserve verder versterken en ons weerstandsvermogen solide maken. De risicoscenario’s van het grondbedrijf geven aan dat de financiële risico’s beheersbaar zijn en de reserve grondbedrijf op termijn toereikend is.

De externe accountant heeft een goedkeurende verklaring bij deze jaarrekening afgegeven. De controle op de rechtmatigheid heeft dit jaar voor het laatst door de externe accountant plaatsgevonden. Vanaf de jaarverantwoording 2023 stelt het college een rechtmatigheidsverantwoording op.

Uit de jaarstukken blijkt dat aan veel onderwerpen aandacht is besteed. Denk aan: de Omgevingswet, het sociaal domein, de verduurzamingsopgaven, de woonopgave, de huisvesting van ontheemden, statushouders en asielzoekers, de participatie van burgers, het realiseren van voorzieningen voor opleiding en onderzoek en het bevorderen van het welzijn en de gezondheid van onze inwoners.

Ook is in 2022 besloten tot het beëindigen van het actieplan sociaal domein. De aandacht voor ondersteuning vanuit de WMO en hulp aan onder andere onze jongeren is onverkort groot geweest. Een aantal bijzondere zaken, zoals de uitbetaling van de energietoeslag, zijn samen met andere gemeenten opgepakt.

Het college kijkt met tevredenheid terug op wat in 2022 gerealiseerd is. Uit landelijke en regionale onderzoeken naar de ervaren welvaart van inwoners in gemeenten blijkt dat de welvaart in de gemeente Middelburg op veel onderdelen positief is. Wel blijven er onderwerpen waar de welvaart nog verder verbeterd kan worden. Het college blijft zich dan ook inzetten voor onze mooie gemeente waar het goed is om in te wonen, te werken en te verblijven.

Het jaarverslag

Het jaarverslag bestaat uit:

• Programmaverantwoording

• Paragrafen

Programmaverantwoording

De programmaverantwoording gaat per programma in op de beoogde maatschappelijke effecten en de wijze waarop geprobeerd is deze effecten te realiseren. Dit wordt gedaan aan de hand van de volgende vragen:

• Wat wilden we bereiken?

• Wat hebben we bereikt?

• Wat hebben we ervoor gedaan?

• Wat heeft het gekost?

Aan de speerpunten zijn prestaties en activiteiten gekoppeld. Deze staan in de tabellen onder "Wat hebben we er voor gedaan?". Daarin geven we aan of de doelstellingen zijn ‘gerealiseerd’, ‘deels gerealiseerd’ of ‘niet gerealiseerd’. Bij de twee vragen "Wat hebben we bereikt?" en 'Wat hebben we ervoor gedaan?" geven we een verklaring waarom het (nog) niet gehaald is. Bij '"Wat heeft het gekost?" staat een gedetailleerde toelichting op de afwijkingen tussen de begroting na wijzigingen en de realisatie voor bedragen groter dan € 25.000.

Paragrafen

In het jaarverslag zijn de verplichte paragrafen opgenomen, die zijn voorgeschreven in het besluit begroting en verantwoording gemeentes en provincie (BBV). In de afzonderlijke paragrafen zijn de beleidslijnen vastgelegd met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten, alsmede tot de lokale heffingen.

De jaarrekening

De jaarrekening bestaat uit:

• Een overzicht van lasten en baten

• De balans met een toelichting

Overzicht van lasten en baten

In de staat van baten en lasten wordt op hoofdlijnen het resultaat van de jaarrekening toegelicht. In de programma's bij "Wat heeft het gekost?" staan per taakveld de lasten en baten opgenomen. En wordt een toelichting gegeven over de afwijkingen tussen de realisatie en begroting na wijziging. In een apart overzicht Kredieten zijn de (restant) kredieten per programma vermeld. Daarnaast zijn in een overzicht de incidentele baten en lasten, de structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves inzichtelijk gemaakt.

In het kader van de begrotingsrechtmatigheid moet bij lastenoverschrijdingen een inhoudelijke analyse plaatsvinden. Dit is in de jaarrekening opgenomen bij de analyse begrotingsrechtmatigheid. Vanaf de jaarverantwoording over 2023 zal het college een rechtmatigheidsverantwoording aan het jaarverslag toevoegen.

Balans

De uiteenzetting van de financiële positie van de gemeente wordt inzichtelijk gemaakt in de balans en de toelichting er op.

SISA

In de SISA- bijlage (Single Information Single Audit) is verantwoording over de besteding van specifieke uitkeringen opgenomen.

Namens het college van burgemeester en wethouders,

Rutger Schonis,

wethouder Financiën Gemeente Middelburg