Sport, cultuur en recreatie

Inleiding

Middelburg is een stad met ambitie. In de Kwaliteitsatlas Middelburg 2030 is een visie geformuleerd op de ontwikkeling van onze gemeente. Om deze visie te realiseren, is het noodzakelijk de aantrekkingskracht van de Zeeuwse hoofdstad te vergroten. Door het aanbieden van hoogwaardige activiteiten op het gebied van sport, cultuur en recreatie kan de aantrekkingskracht van Middelburg voor nieuwe inwoners, nieuwe bedrijven en toeristen worden versterkt. Het is van belang dat Middelburg zich in positieve zin onderscheidt van de overige gemeenten in Zeeland.

Binnen het programma Sport, cultuur en recreatie worden activiteiten ontplooid die bijdragen aan het gewenste imago en aan de promotie van de stad en activiteiten gericht op een recreatieve, sportieve, gezonde en educatieve tijdbesteding van inwoners en bezoekers van de stad.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Lokaal Sportakkoord Middelburg 2020

• Evenementenbeleid 2002

• DNA Middelburg 2013

• Actieplan binnenstad 2015

• Nota Archeologische monumentenzorg Walcheren 2016-2022

• Cultuurvisie Middelburg 2028, “op Kunst&Cultuur kun je bouwen”, december 2017

• Kwaliteitsatlas Middelburg 2030

• Sportnota "Middelburg in Beweging 2013-2016"

Wat wilden we bereiken?

Maatschappelijk effect

Middelburg moet een vitale stad zijn waarin het prettig wonen, werken en recreëren is. En een stad die een aantrekkingskracht heeft die tot ver buiten de regio reikt.

Doelstellingen

1. Realisering van een onderscheidend podiumaanbod ten opzichte van de overige podia in Zeeland

2. Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg

3. Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente

4. Meer sfeer in de binnenstad en seizoensverlenging

5. Een ecologisch verantwoord groenbeheer van de woonomgeving

Wat hebben we bereikt?

Doelstelling 1: Realisering van een onderscheidend podiumaanbod ten opzichte van de overige podia in Zeeland

In de eerste weken van 2022 beperkten de coronamaatregelen de Schouwburg in de exploitatie. Daarna is de programmering weer als vanouds opgepakt. Net als het landelijke beeld, herstelden de bezoekerscijfers zich nog niet direct tot het oude niveau.

Doelstelling 2: Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg

Ondanks de coronacrisis met de bijbehorende beperkingen en de stijgende energielasten voor sport- en cultuur aanbieders, zijn er in 2022 toch nog 396 Middelburgse kinderen uit gezinnen met weinig geld geholpen aan een lidmaatschap van een sportclub, dans, muziek, beeldende kunst of theater. Kortom, nog steeds minder dan dat we vooraf als doel hadden gesteld, maar gezien alle beperkingen toch een mooie prestatie.

Doelstelling 3: Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente

In 2022 heeft het toerisme zich grotendeels hersteld. Het aantal overnachtingen is weer gegroeid en ook het aantal afgemeerde riviercruiseboten zit weer op pre-COVID niveau. De verwachting is dat het toerisme in de komende jaren verder zal groeien.

Doelstelling 4: Meer sfeer in de binnenstad en seizoen verlenging

Het afgelopen jaar hebben zich diverse culturele en andersoortige evenementen in de gemeente Middelburg plaatsgevonden, zowel ‘vaste waardes’ voor de gemeente als nieuwe initiatieven. Het grootste deel van de gesubsidieerde activiteiten vond plaats in de maanden voor en na het hoogseizoen en zorgde voor meer sfeer in de binnenstad van Middelburg.

Doelstelling 5: Een ecologisch verantwoord groenbeheer van de woonomgeving

In 2022 hebben we twee extra speelplekken gerealiseerd en is het schoolplein van de Lonneboot in Nieuw- en Sint Joosland vergroend. Daarnaast zijn verschillende groenaccenten in en rond de kernen herzien en in een duurzamere vorm teruggebracht. Tenslotte zijn in verschillende projecten verhardingsvlakken ingeruild voor groen.

Wat hebben we ervoor gedaan?

Doelstelling 1 : Realisering van een onderscheidend podiumaanbod ten opzichte van de overige podia in Zeeland

Cultureel Profiel

Middelburg heeft ook in 2022 weer een actief beleid gevoerd om kunst en cultuur te ondersteunen. Dit hebben we zoveel mogelijk met de sector samen gedaan waarbij stedelijke samenwerking is gezocht. Deze samenwerking is gezocht omdat kunst en cultuur een belangrijke onderlegger zijn voor de ontwikkeling van het stedelijk gebied en eigenlijk voor geheel Walcheren en Zeeland. Om de sector te blijven ondersteunen bij de laatste loodjes rondom de coronamaatregelen, zijn verschillende ondersteuningsmaatregelen geboden. Culturele organisaties konden een beroep doen op een noodsubsidieregeling. Kunstenaars op zzp-basis hadden in 2022 de mogelijkheid om via een ‘makersregeling’ financiële ondersteuning aan te vragen bij een volgende stap in hun artistieke carrière. Ten slotte werd de stimuleringsregeling Samen in Zee voor een tweede periode opengesteld. Voor deze regeling werkten alle Zeeuwse gemeenten en provincie Zeeland samen.

Podiumkunsten

Sinds 2020 werken Zeeuwse podia samen in het Zeeuws Cultuur Overleg Podia. Dit is een samenwerking tussen Schouwburg Middelburg, Theaterproductiehuis Zeelandia, stichting de Oostkerk, theater de Wegwijzer en de Zeeuwse Concertzaal. In de afronding van de renovatie van Schouwburg Middelburg speelden ook in 2022 nog enkele zaken. In samenspraak de Schouwburg is ervoor gekozen dit af te handelen nadat de invloed van corona op de sector gestabiliseerd is. De Schouwburg neemt hiervoor het initiatief. In 2022 hebben op dit punt geen wijzigingen plaatsgevonden.

Beeldende kunst

Middelburg ontvangt sinds 2009 een decentralisatie-uitkering Beeldende Kunst en Vormgeving van € 150.000. Deze uitkering wordt gebruikt ter dekking van onze uitgaven op dit gebied. Middelburg draagt minimaal eenzelfde bedrag bij in de vorm van een subsidie aan Stichting Beeldende Kunst Middelburg (de Vleeshal), aan CBK Zeeland ter voorbereiding van de kunstmanifestatie Façade in 2022 en aan Stichting Caesuur. 2022 was het uitvoeringsjaar van Façade. Het was de derde keer dat deze manifestatie plaats vond op 16 locaties in de Middelburgse binnenstad.

Bibliotheek

ZB Bibliotheek van Zeeland voorziet in verschillende functies, op basis van de Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen: beschikbaarstelling van fysieke en digitale kennis en informatie, educatie, leesbevordering, vrijwilligers en ZB als knooppunt voor kennis, ontmoeting en cultuur. In de afgelopen jaren hebben meer maatschappelijke organisaties zich in het pand van de ZB gevestigd. In 2022 heeft de ZB extra aandacht besteed aan inhoudelijke samenwerkingen met bijvoorbeeld Muziekschool Zeeland. Daarnaast biedt de ZB ruimte aan het Zeeuws Cultuur Overleg, waarin afstemming binnen de sector wordt gezocht.

Doelstelling 2. Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg

Sportaccommodaties

In 2022 hebben we naast het regulier en groot onderhoud op de buitensportaccommodaties een aantal renovaties uitgevoerd. De velden van KV TOP en KV ONDO waren tegelijkertijd aan vervanging toe. Vanwege aanpassing in normen van de sportbond en groei van beide verenigingen moest de veldinrichting worden uitgebreid. Op de sportparken waren twee velden en hier zijn er drie voor teruggekomen. Op sportpark de Veersepoort is het kunstgras van de velden 6 en 9 vervangen. Verder zijn bij alle voetbalkunstgrasvelden maatregelen getroffen om verspreiding van instrooimaterialen tegen te gaan.

Voor de verduurzaming van de veldverlichting is dit jaar een eerste stap gezet door de stabiliteit van alle sportveldlichtmasten te testen. Uit het onderzoek is gebleken dat alle lichtmasten nog 15 jaar mee kunnen, twee masten vragen echter wel een eenvoudige reparatie. Dit betekent dat we geen lichtmasten hoeven te vervangen als we de armaturen van veldverlichting vervangen.

Sportbeleid en activering

Het afgelopen jaar hebben we € 70.200 van Het Rijk mogen ontvangen om projecten te ondersteunen die een bijdrage leveren aan ons Lokaal Sportakkoord. Iedere Middelburger kon hiervoor zijn ideeën aanleveren via doemee.middelburgers.nl. Na de 26 projecten die al gestart waren in voorgaande jaren zijn hier in 2022 nog eens 20 projecten bijgekomen waarmee het totaal aantal opgestarte en ondersteunde projecten op 46 uitkomt. Zowel Landelijk als Zeeuws wordt de werkwijze in Middelburg, middels participatie van burgers en partijen, als zeer positief ervaren. Welke projecten er inmiddels allemaal zijn gestart, inclusief film en fotomateriaal, is terug te vinden op https://doemee.middelburgers.nl/nl-NL/projects/lokaal-sportakkoord/6.

Brede Impuls Combinatiefuncties

De looptijd van de Brede Regeling Combinatiefuncties en de Landelijke bestuurlijke afspraken liepen tot en met 31 december 2022. Vanaf 2023 tot en met 2026 zal de regeling onder grotendeels de zelfde voorwaarden opgaan in een nieuwe Brede Spuk uitkering waarin verschillende thema's en regelingen zullen worden ondergebracht met als doel het creëren van meer samenhang tussen de verschillende thema's en programma's. Conform de voorwaarden van de oude regeling en de landelijke normgeving hadden we als gemeente Middelburg recht op een maximale invulling van in totaal 11,69 fte waarvan we als gemeente 40% door het rijk gesubsidieerd krijgen. We hebben het afgelopen jaar in Middelburg in totaal 10,6 fte aan functionarissen ingevuld en zijn met de Muziek Fabriek de gesprekken gestart om dit totaal verder uit te breiden. In totaal zijn 6,7 fte in dienst bij Welzijn Middelburg, 0,6 fte bij Optisport, 1,3 fte bij KEW en 2,0 fte bij de gemeente Middelburg.

De Combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches hebben de opdracht om sport-, beweeg- en cultuuraanbod in de buurt te organiseren door verbindingen te leggen tussen de verschillende aanbieders en andere sectoren als zorg, welzijn, jeugdzorg, kinderopvang en onderwijs. Ondanks perioden waarin scholen, schoolpleinen, sportaccommodaties en welzijnscentra nog verschillende problemen ondervonden door COVID-19, zijn ze er binnen de mogelijkheden die er waren toch in geslaagd vele activiteiten te organiseren voor jong en oud in de verschillende wijken en buurten van Middelburg.

Jeugdfonds Sport en Cultuur

In 2022 hebben in totaal 396 kinderen gebruik gemaakt van het Jeugdfonds Sport en Cultuur. De gevolgen van corona zijn nog steeds zichtbaar waardoor voor het tweede achtereenvolgende jaar de ambitie van 500 kinderen niet is gehaald.

Zwembad Arnemuiden

In 2021 is het Julianabad na een zwembadloze periode van vijf jaar heropend. Afgelopen jaar 2022 was pas het tweede jaar dat er weer recreatief gezwommen kon worden in Arnemuiden. Alle partijen, zowel het bestuur van de Stichting Behoud Julianabad Arnemuiden (SBJA), de gemeente, als de bezoekers van het zwembad waren het afgelopen jaar erg tevreden. De exploitatiesubsidie van de gemeente aan SBJA is conform afspraken uitgekeerd, het inhoudelijk en financieel verslag volgt nog.

Doelstelling 3: Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente

Rereatie en toerisme

COVID-19 heeft veel impact gehad op de toeristische sector. In 2022 heeft toerisme zich verder hersteld. Het aantal overnachtingen is weer gegroeid en ook het aantal afgemeerde riviercruiseboten zit weer op pre-COVID niveau. De verwachting is dat toerisme in de komende jaren sterk verder groeit.

COVID-19 heeft er voor gezorgd dat digitalisering in de toeristische sector nog belangrijker is geworden. Vanuit het Europese project Cupido is hierop ingespeeld. Mede vanuit dit project is het vanaf eind 2022 mogelijk geworden om op een drietal prominente plekken (Markt, Kuiperspoort en Abdijplein) de geschiedenis van Middelburg her te beleven door middel van het scannen van een QR-code. Ook zijn in 2022 voorbereidingen getroffen voor een virtueel-/digitaal informatiecentrum. De verwachting is dat dit virtueel-/digitaal platform in 2023 operationeel is.

Cultureel erfgoed

Voor de inventarisatie van het in de gemeente aanwezige erfgoed zijn in 2022 belangrijke stappen gezet, maar het in kaart brengen zal nog doorlopen tot in 2023. De zorg over de VTH-keten (Vergunningverlening-Toezicht-Handhaving) ten aanzien van het erfgoed is in 2022 niet weggenomen en blijft onverminderd groot.

De begin 2022 ontstane energiecrisis heeft een aanjaageffect veroorzaakt voor het verduurzamen van het gebouwd erfgoed wat zich vooral uit in een toenemende vraag naar het plaatsen van pv-panelen op monumenten en binnen de beschermde stadsgezichten.

Na de coronapandemie kon in 2022 weer een ‘normale’ Open Monumentendag plaatsvinden. Deze werd echter geplaagd door de enorme regenval. Het gemaal Boreel kon daardoor echter wel in vol bedrijf bekeken worden. De beschikbare formatie maakt dat ook in 2023 aan de Kerkenvisie gewerkt zal worden en afronding van het onderzoek naar Joods vastgoed in de tweede wereldoorlog in het eerste kwartaal van 2023 plaatsvindt. In vele projecten en dossiers werd in 2022 een inbreng geleverd met betrekking tot de waarde en bescherming van het cultureel erfgoed.

Archeologie

In 2022 heeft de Walcherse Archeologische Dienst (WAD) het reguliere werk uitgevoerd in de vorm van het opstellen en/of toetsen van bijdragen over archeologie in bestemmingsplannen en ruimtelijke onderbouwingen. Veelvuldig heeft de dienst geadviseerd bij vergunningaanvragen.

In verschillende workshops en tafelrondes heeft de WAD bijgedragen aan paragrafen over erfgoed, cultuurhistorie en archeologie in ontwerpen van de omgevingsvisie. In lijn met de provinciale omgevingsverordening heeft de dienst daarnaast gewerkt aan een Walcherse inventarisatie van de cultuurhistorische en landschappelijke waarden. Omdat deze waarden in de regel niet ophouden bij de gemeentegrens is dit Walchers breed aangepakt. De kaart is bijna gereed.

Aan de actualisering van het archeologiebeleid in de Nota archeologische monumentenzorg Walcheren 2016-2022 is de WAD in 2022 niet toegekomen. Dit staat in de planning voor begin 2023.

De dienst heeft verder geadviseerd bij verschillende projecten van externe instanties en particulieren. Wat betreft gemeentelijke projecten heeft zij in 2022 directie gevoerd bij de uitwerking en rapportage van de opgravingen in de plangebieden Trekdijk en Sint-Laurens West. In het kader van enkele kleinere gemeentelijke projecten heeft de WAD zelf ook onderzoek uitgevoerd. Hiervoor is de WAD gecertificeerd. De audits die in 2022 plaatsvonden hiervoor zijn succesvol verlopen.

In enkele gevallen heeft de WAD ook een les over archeologie en de bodem gegeven aan schoolklassen en ook studenten van de UCR. Ook heeft zij een onderzoeksproject van de Vrije Universiteit in samenwerking met Unesco Geopark Schelde Delta (in aanvraag) gefaciliteerd.

Doelstelling 4: Meer sfeer in de binnenstad en seizoensverlenging

Evenementen

In 2022 is er weer een gevarieerd aanbod van culturele activiteiten en evenementen gepresenteerd om zo de levendigheid van de binnenstad te versterken en de uitstraling te verbeteren. Het subsidiebeleid voor evenementen is erop gericht om ook in het voor- en naseizoen evenementen te stimuleren. Naast de traditionele activiteiten als Koningsdag, de Kunst- en Cultuurroute en City of Dance, was er ook ruimte voor nieuwe initiatieven zoals een Middelburgse editie van PopMonument: een evenement waarin popmuziek en cultureel erfgoed elkaar versterken.

Doelstelling 5 Een ecologisch verantwoord groenbeheer van de woonomgeving

Groen in de Woonomgeving

We hebben het afgelopen jaar in het subsidietraject POP3 en het project Buurttuinkamers twee speelplekken gerealiseerd. De speelplekken zijn een plek voor leren, spelen en ontmoeting. Tijdens de groene revolutie Zeeuwse schoolpleinen hebben we dit jaar het schoolplein van de Lonneboot in Nieuw- en Sint Joosland vergroend. Daarnaast zijn verschillende groenaccenten in en rond de kernen herzien en in een duurzamere vorm teruggebracht, onder andere door realisatie van bloemranden. In beheer- en renovatieprojecten zijn waar mogelijk verhardingsvlakken ingeruild voor groen.

Effecten maatregelen financieel herstelplan

Voor de effecten in 2022 van de maatregelen uit het financieel herstelplan verwijzen wij naar de paragraaf Bedrijfsvoering.

Beleidsindicatoren

nnb=deze cijfers zijn nog niet bekend op basis van de gezondheidsenquetes van het CBS c.q. RIVM

Wat heeft het gekost?

Toelichting op het financiële resultaat (+ voordeel / - nadeel)

We verantwoorden onze financiële cijfers op hoofdlijnen. Dat betekent dat we alleen afwijkingen van € 25.000 of hoger toelichten. De post “overig” gaat telkens over één of meerdere afwijkingen die kleiner zijn dan € 25.000.