Verkeer, vervoer en waterstaat

Inleiding

Het programma verkeer, vervoer en waterstaat richt zich op het verantwoord en veilig maken van het verplaatsen van mensen en goederen. Deze verplaatsingen vinden plaats op verschillende manieren van vervoer. De gemeente Middelburg is verantwoordelijk voor het aanleggen en beheren van infrastructuur, het faciliteren van diverse vervoersvormen, het realiseren van parkeervoorzieningen en het reguleren van verkeer- en vervoerstromen binnen de grenzen van de bebouwde kom. In 2016 is een nieuw Gemeentelijk Verkeer- en Vervoerplan Middelburg vastgesteld. Dit plan heeft een planhorizon tot 2030.

Ook het jaar 2021 werd gekenmerkt door de coronacrisis. Op het gebied van verkeer en vervoer heeft dat geleid tot een continuering van een aantal tijdelijke verkeersmaatregelen zoals een fietsparkeerverbod en de verwijderde fietsbeugels in de winkelstraten. Verder kan gesteld worden dat vanwege de coronapandemie de verkeerssituatie niet representatief was. Ook het afgelopen jaar vonden er minder autobewegingen plaats, waren er minder reizigers in het openbaar vervoer en werd nog volop thuisgewerkt.

In 2021 is met vele Zeeuwse partijen gewerkt aan de Regionale Mobiliteitsstrategie Zeeland (RMS). De RMS wordt begin 2022 door de gemeenteraad vastgesteld.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota’s:

• Kwaliteitsatlas Middelburg 2030

• Gemeentelijk Verkeer- en Vervoerplan Middelburg 2030 (GVVP), Beleidsdeel

• Gemeentelijk Verkeer- en Vervoerplan Middelburg, Uitvoeringsdeel

Wat wilden we bereiken?

Maatschappelijk effect

Het verbeteren van de bereikbaarheid van Middelburg voor alle mensen. Inwoners en bezoekers van Middelburg moeten zich veilig en vlot kunnen verplaatsen door en rond de stad, zonder al te veel oponthoud en het veroorzaken van overlast (milieuhinder). Daarnaast moet er voldoende parkeergelegenheid zijn.

Doelstellingen

1. Het verduurzamen van mobiliteit.

2. Het behoud van een hoog aandeel fietsverkeer in het totale verkeer.

3. Het verhogen van de verkeersveiligheid binnen de bebouwde kom, het verbeteren van de bereikbaarheid in Middelburg en een autoluwe binnenstad.

4. Voldoende parkeergelegenheid voor bewoners en bezoekers met behoud van een hoog bezettingspercentage van de parkeerconcentraties.

5. Een toegankelijke stad voor iedereen.

Wat hebben we bereikt?

Doelstelling 1: Het verduurzamen van mobiliteit

Het grootste deel van de afgelegde reiskilometers gebeurt met de auto. Hier is dan ook de meeste winst op het gebied van verduurzaming te behalen door toepassing van de volgende strategieën:

• Voorkom, verkort of verminder autoverplaatsingen

• Verander van vervoerswijze: te voet, per fiets en/of met openbaar vervoer

• Verschoon: zorg dat verplaatsingen die toch met de auto worden gemaakt, met schone auto’s worden gemaakt.

Voorkomen

Vanwege COVID-19 zijn er beduidend minder autokilometers gemaakt in 2021. Dit komt vooral door de lockdown en het toegenomen thuiswerken. Helaas is ook het reizigersaantal in het OV substantieel afgenomen. De verwachting bij Connexxion is dat het herstel van het aantal reizigers meerdere jaren gaat duren.

Veranderen

Het stimuleren van fietsverkeer gaat onverminderd door o.a. door projecten gericht op het verhogen van de verkeersveiligheid. De begin 2022 vastgesteld Regionale Mobiliteitsstrategie voorziet via de zogenaamde mix van mobiliteit in een toekomstig nieuw stelsel voor het openbaar vervoer. Het betreft hier een combinatie van openbaar vervoer aangevuld met fijnmazig vervoer en eventueel deelvervoer.

Verschonen

Ook het gebruik van elektrische auto’s wordt gestimuleerd door gestaag het aantal oplaadpunten uit te breiden. Begin 2021 is het laadplein aan parkeerterrein Oude Veerseweg in gebruik genomen. In 2021 zijn 10 nieuwe laadpalen in de openbare ruimte geplaatst. Er zijn daarnaast aanvragen voor circa 30 laadpalen in behandeling genomen, waarvan plaatsing in de eerste helft van 2022 wordt voorzien. In 2021 zijn ook twee e-deelauto’s in Middelburg geplaatst.

Doelstelling 2: Het behoud van een hoog aandeel fietsverkeer in het totale verkeer

Middelburg heeft een bovengemiddeld hoog fietsgebruik. Het verloop van het aandeel fietsverkeer wordt gemeten aan de hand van de kanaalpassages (Stationsbrug en Schroebrug). Kijkend naar beide kanaalpassages (bij elkaar opgeteld) schommelt het aantal fietsers gedurende een aantal jaren tussen de 18.000 en 21.000 fietsers per dag.

Vanwege COVID-19 was de verkeerssituatie in Middelburg niet representatief. Om die reden hebben we in 2020 en 2021 geen tellingen op de twee kanaalbruggen gedaan.

Doelstelling 3: Het verhogen van de verkeersveiligheid binnen de bebouwde kom, het verbeteren van de bereikbaarheid in Middelburg en een autoluwe binnenstad

Op basis van de registratiegegevens kunnen we zeggen dat het aantal ongevallen in Middelburg lager is ten opzichte van het landelijke gemiddelde.

Conform het GVVP 2030 wordt ingezet op het verder optimaliseren van het bestaande verkeer- en vervoersysteem op verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid. Dit zijn veelal de wat kleinere projecten.

Uit de monitoringsgegevens van de diverse autoverkeersstromen blijkt dat de ontwikkeling van dit verkeer overeenkomt met hetgeen geprognotiseerd is in het verkeersmodel 2030. Hiervoor geldt natuurlijk ook hier de aantekening dat de verkeerssituatie in een groot deel van 2021 niet representatief was vanwege COVID-19.

Doelstelling 4: Voldoende parkeergelegenheid voor bewoners en bezoekers met behoud van een hoog bezettingspercentage van de parkeerconcentraties

De afgelopen jaren laten een voorzichtig stijgend beeld zien ten aanzien van het gebruik van de parkeergarages. In 2019 constateerden we een bovengemiddelde bezetting van de parkeergarages. Deze ontwikkeling heeft zich in 2020 en 2021 niet doorgezet. De inkomsten van de parkeergarages zijn gemonitord vanaf week 14 in 2020 (intrede coronacrisis) en vergeleken met de inkomsten van 2019. Hieruit blijkt dat in 2020 en 2021 een duidelijke afname in parkeertransacties te zien is. Dit geldt zowel voor het parkeren in de parkeergarages als op straat.

Uit de burgerparticipatie met betrekking tot het opstellen van beleidsregels over ‘Recreatief Verhuur Woonruimte’ en vanuit diverse klachten van bewoners uit de binnenstad tijdens en na het zomerseizoen komt het beeld naar boven dat er in de binnenstad tijdens het toerismeseizoen (april t/m oktober) onvoldoende beschikbare parkeerplaatsen aanwezig zijn voor binnenstadbewoners en dat er veel zoekverkeer in de binnenstad aanwezig is. Door de binnenstadbewoners en de –ondernemers wordt aangegeven dat zij minder zoekverkeer willen en meer beschikbare parkeerplaatsen voor de bewoners in de binnenstad. Bezoekers van de binnenstad zouden meer aan de rand van de (binnen)stad moeten parkeren. Deze signalen zullen onderzocht worden en voorzien worden van maatregelen, indien nodig.

Doelstelling 5: Een toegankelijke stad voor iedereen

De projecten die op de lijst planning wegen en riolen worden vermeld, en waarbij toegankelijkheid een rol speelt, worden tijdens de ontwerpfase voorgelegd aan SWGW voor advies. Indien SWGW advies geeft, wordt het ontwerp in overleg met SWGW aangepast. In 2021 is één verzoek van SWGW ontvangen: Aanpassen hellingbaan naar de Zeeuwse Bibliotheek. Dit project wordt momenteel voorbereid.

Wat hebben we ervoor gedaan?

Doelstelling 1: Het verduurzamen van mobiliteit

In 2021 is een start gemaakt met de ontwikkeling van een E-laadvisie voor Middelburg. In deze visie wordt het beleid verder uitgewerkt hoe in de komende jaren omgegaan wordt met de toenemende vraag naar E-laadvoorzieningen in Middelburg.

Grotendeels in 2020 (en deels in 2021) is gewerkt aan de uitbreiding van parkeerterrein Oude Veerseweg met onder meer 12 laadpunten voor elektrische auto’s. De officiële ingebruikname van het laadplein was in maart 2021. Deze locatie is gekozen omdat in het kader van het Europese project MOVE de mobiliteitshub Oude Veerseweg verder uitgebreid is. Hier zijn ruim 200 autoparkeerplaatsen. Het ligt aan de rand van de stad en dicht bij toegangswegen en bij de binnenstad. Deze parkeerplaats is de ideale plaats voor dit laadplein. Dit komt ook door de combinatie de zogenaamde cycle hub, waar gebruik gemaakt kan worden van (deel)fietsen. Als er meer behoefte komt aan oplaadmogelijkheden kan het aantal laadpalen op deze locatie worden opgeschaald. Tijdens de kermisweken blijft het laadplein toegankelijk. Hiervoor is – ook in het kader van MOVE - het overloopterrein aan de Oude Veerseweg voor de kermis uitgebreid.

Doelstelling 2: Het behoud van een hoog aandeel fietsverkeer in het totale verkeer

Middelburg heeft in 2021 samen met andere Zeeuwse wegbeheerders meegedaan aan een exercitie in het kader van het Nationaal Toekomstbeeld Fiets. Op rijks- en regioniveau is tijdens het BO MIRT (bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport) van november 2020 afgesproken om de positie en het belang van de fiets met een Nationaal Toekomstbeeld Fiets steviger te verankeren. De ambitie is hiermee de fiets als volwaardige modaliteit en effectieve oplossing in te kunnen zetten voor de nationale opgaven op het gebied van woningbouw en verstedelijking, bereikbaarheid, veiligheid, klimaat en duurzaamheid. Dit geeft invulling aan de gezamenlijke ambities om te komen tot meer en veiliger fietsgebruik in Nederland. En om zo fietsen meer vanzelfsprekend te maken voor een nog grotere groep Nederlanders. Een eerste verkenning is uitgevoerd naar de benodigde verbetermaatregelen en de bijbehorende investeringskosten voor een beoogde Schaalsprong Fiets in de komende 20 jaar.

Ten aanzien van de hoofdroutes in stad en regio (binnen en buiten de bebouwde kom) worden daarbij drie niveaus onderscheiden: doorfietsroutes, stadsroutes en recreatieve routes. Voor het fietsparkeren gaat het om de behoefte aan stallingsvoorzieningen bij stations en OV-knooppunten en in stadscentra en overige voorzieningen.

Belangrijk te vermelden is dat het weliswaar een Nationaal Toekomstbeeld is, maar dat dit niet betekent dat het Rijk alles gaat betalen. Het Rijk zal zeker financieel bijdragen, maar doel moet zijn het Toekomstbeeld te vullen met ambities en opgaven waarmee regionale en lokale partijen zelf aan de slag (willen) gaan en ook zelf aan willen bijdragen.

Doelstelling 3: Het verhogen van de verkeersveiligheid binnen de bebouwde kom, het verbeteren van de bereikbaarheid in Middelburg en een autoluwe binnenstad.

Een groot deel van de activiteiten binnen het aandachtsveld verkeer staan in het teken van het leveren van verkeerskundige inbreng in ontwikkelingslocaties. In 2021 waren dit de ontwikkellocaties zoals rapportages toegankelijkheid Waterpark Veerse meer en Gebiedsontsluitingsvisie Veerse Meer Zuidgebied. Het eindrapport ‘verkeer’ is eind 2021 opgeleverd. 

Ook in 2021 werkte Middelburg gestaag verder aan zijn bereikbaarheid en aan verkeersveiligheid op het wegennet. In het gemeentelijk verkeer- en vervoerplan is het accent in het mobiliteitsbeleid vooral komen te liggen op het verder optimaliseren van het bestaande wegennet op basis van de wegencategorisering. Het betreft de afstemming van de functie van de weg in overeenstemming met de inrichting en het gebruik (verkeersintensiteiten). De belangrijkste projecten die in 2021 zijn gerealiseerd of in uitvoering zijn genomen:

• Koudekerkseweg: in 2021 is de planontwikkeling afgerond voor de afwaardering van een gebiedsontsluitingsweg (50km/u) naar een erftoegangsweg (30 km/u). In het verlengde hiervan is besloten om de kruising Koudekerkseweg-Laan der Verenigde Naties te reconstrueren naar een rotonde oplossing. De VRI op de kruising is afgeschreven en op basis van nut en noodzaak onderzoek is gebleken dat een rotonde op deze kruising een veiligere en duurzamere oplossing biedt.

• Kanaalweg: Het Stationsplein is in 2021 heringericht. Naast deze aanpassingen aan de weginfrastructuur is in het kader van klimaatadaptieve maatregelen een groot deel van de tegelverhardingen verwijderd ten gunste van het aanbrengen van groene bermen.

• Bushalte Groenewoud: de lijnvoering van enkele buslijnen langs het centrum van de stad wordt aangepast. De buslijnen in noordelijke richting rijden niet meer over de Turfkaai-Nieuwe Haven-Hoogstraat en Koestraat, maar rijden via de Schroebrug en Het Groene Woud. Voor de ontsluiting van het kernwinkelgebied is hierdoor een nieuwe bushalte op Het Groene Woud ter hoogte van de Koestraat noodzakelijk. Hierover is in 2021 een memo naar de gemeenteraad gestuurd. Het verkeerskundig ontwerp en de ontwerp voor aanpassing van de regelsoftware voor aansturing van de verkeersregelinstallatie op de kruising Koestraat - Groenewoud zijn gereed. Aanbesteding van deze werken vind plaats in het eerste kwartaal van 2022.

• Op het kruispunt Torenweg-Spinhuisweg zijn maatregelen uitgevoerd om de veiligheid t.b.v. (brom-)fietsers te vergroten. Hiervoor is in het kader van het (Rijks Strategisch Plan Verkeersveiligheid SPV subsidie verleend.

Monitoring ontwikkeling verkeersintensiteiten

In 2021 is opdracht verstrekt aan Goudappel & Coffeng om het Verkeersmodel Walcheren te actualiseren. Dit doen wij vanuit de Gebiedsgerichte Aanpak (GGA), samen met de andere gemeenten op Walcheren, het Waterschap Scheldestromen en Rijkswaterstaat. Hierbij wordt een prognose gegeven tot 2030 en een prognose tot 2040. In het eerste kwartaal van 2022 wordt oplevering van de definitieve versie voorzien.

Autoluwe binnenstad

Een autoluwe binnenstad is een binnenstad waarbij het niet-noodzakelijke autoverkeer zoveel als mogelijk wordt geweerd. Een autoluwe binnenstad draagt bij aan een verhoging van de verkeersveiligheid, het streven naar een meer fietsvriendelijke stad en een verhoging van de beeldkwaliteit. Het doorgaand verkeer (met herkomst en bestemming buiten de binnenstad) wordt afgeleid naar het rondwegstelsel. Bezoekers van de binnenstad worden – via het parkeerverwijssysteem – verwezen naar de parkeergarages aan de rand van de binnenstad, zodat daarmee het zoekverkeer naar parkeerplaatsen wordt verminderd. Maatregelen gericht op het faciliteren van parkeren, stimuleren van fietsverkeer en openbaar vervoer, evenals de inrichting van de wegenstructuur in en rondom de stad dragen bij aan het bereiken van een meer verkeersluwe binnenstad.

In de in januari 2021 gehouden dialoogtafel mobiliteit in het kader van de omgevingsvisie met doorkijk naar 2050 werd sterk gepleit voor het verder verminderen van autoverkeer en parkeren in de binnenstad. Als maatregelen werd onder meer voorgesteld het parkeren aan de rand van de (binnen)stad en meer gebruik van deelauto’s. Dit idee is in de schetsateliers rondom de omgevingsvisie verder uitgewerkt en onder andere gepresenteerd aan een delegatie van de gemeenteraad in de schouwburg.

Aanpassing NS lijnvoering

Een belangrijke bijdrage in het verbeteren van de bereikbaarheid van Middelburg is de aanpassing van de NS lijnvoering in de vorm van een spitstrein overdag vanaf december 2021.

Regionale mobiliteitsstrategie

De provincie Zeeland nam begin 2020 het initiatief om te gaan toewerken naar een gezamenlijke mobiliteitsstrategie onder de naam Slimme Mobiliteit. Directe reden was het aflopen van het contract voor Openbaar Vervoer met Connexxion eind 2024 en de behoefte om voor de reiziger een beter mobiliteitsproduct aan te kunnen bieden. Voordat er sprake was van COVID-19 was het beeld dat het steeds moeilijker is om in Zeeland een volledig dekkend netwerk van grote bussen te laten rijden en dat te vaak de grote bussen met weinig passagiers rondrijden. De effecten van COVID-19a hebben dit beeld versterkt. Vanuit doelgroepenvervoer is het beeld dat onder andere door vergrijzing de druk steeds meer toeneemt. Openbaar Vervoer dat verder op afstand komt te staan van de inwoner zou de druk op het doelgroepenvervoer verder versterken.

Willen we in Zeeland naar een systeem toewerken dat de reiziger meer van dienst gaat zijn om van a naar b te komen en toekomstbestendig is, dan vraagt dat een brede samenwerking van partijen. Ook in 2021 is onder leiding van de provincie Zeeland met een breed netwerk van partijen en met groepen reizigers gesproken over kansen, toekomstige mogelijkheden, ideeën en ervaren problemen. Met de groep partijen die aan de lat staat voor de besluitvorming, de gemeenten en de provincie, is dit vertaald in een strategie voor de toekomst: "de Regionale Mobiliteitsstrategie". Vooruitlopend op deze Regionale Mobiliteitsstrategie is begin 2021 de zgn. “richtingennotitie slimme mobiliteit” in de gemeenteraad behandeld. Daarin stonden 5 onderwerpen centraal:

• De Mix van Mobiliteit

• Knooppunten

• Mobiliteitscentrale

• Data

• Living Lab

Naar aanleiding van opmerkingen uit Zeeuwse gemeenten is hier een zesde onderwerp aan toegevoegd, namelijk Duurzame Mobiliteit. Dit is ingevuld vanuit de mobiliteitsaanpak zoals opgenomen in de Regionale Energiestrategie met tevens wisselwerking naar luchtkwaliteit en stikstofuitstoot.

De richtingen zijn in de afgelopen periode uitgewerkt in de Regionale Mobiliteitsstrategie, een toekomststrategie op hoofdlijnen. Deze strategie is in de maanden december 2021 en januari /februari 2022 ter besluitvorming in Provinciale Staten en de gemeenteraden van alle Zeeuwse gemeenten voorgelegd. In januari 2022 heeft de gemeenteraad van Middelburg dit plan vastgesteld. De strategie heeft als doel een gezamenlijke basis te leggen voor verbeteringen in de mobiliteit in Zeeland. Passend in deze Regionale mobiiteitsstrategie is In het kader van het Europees project MOVE een studie uitgevoerd naar het project integratie openbaar vervoer – WMO vervoer, pilot Middelburg-Vlissingen. De verdere uitwerking loopt nog door in 2022.

Doelstelling 4: Voldoende parkeergelegenheid voor bewoners en bezoekers met behoud van een hoog bezettingspercentage van de parkeerconcentraties

In 2021 zijn de parkeerinstallaties en parkeermanagementsoftware in de Middelburgse parkeergarages vernieuwd. Met de nieuwe parkeermanagementsoftware heeft de gemeente Middelburg de beschikking over uitgebreide functionaliteiten en mogelijkheden, zoals volledig geïntegreerde kentekenherkenning, contactloos betalingen bij de betaalkassa`s en de uitritzuilen, flexibele en intelligente kortingsmogelijkheden, eenvoudig realiseerbare koppelingen met systemen van derden, (internet) reserveringen en lage onderhoudskosten.

Doelstelling 5: Een toegankelijke stad voor iedereen

Op basis van de in 2016 vastgestelde kaders voor het wegbeheer proberen we om in vier jaar te groeien naar een toereikend structureel budget voor wegonderhoud. Een deel van het beschikbare budget is ingezet voor het repareren van schades en onvolkomenheden. Een deel van het budget is gebruikt voor integraal groot onderhoud om samen met andere beleidsvelden, als rioolonderhoud, klimaatmaatregelen te realiseren. En er is een deel van het budget wat gebruikt wordt voor het maken van plannen/ontwerpen voor projecten die op langere termijn gaan spelen.

In ieder project zijn samen met bewoners/bedrijven, afhankelijk van de situatie en mogelijkheden, in meer of mindere mate, omvormings- en verbeteringsmaatregelen gerealiseerd om de leefbaarheid af te stemmen op het huidig en toekomstig gebruik. De maatregelen zijn er steeds op gericht om de hoeveelheid verharding daar waar mogelijk te verminderen en om te vormen naar gecombineerd groen- en waterbergings- c.q. infiltratieoppervlak. Daarnaast wordt bij elk project geïnventariseerd of bestaand bestratingsmateriaal kan worden hergebruikt (circulair). Oud, versleten of kapot bestratingsmateriaal gaan we vervangen door duurzame materialen.

Effecten maatregelen financieel herstelplan

Voor de effecten in 2021 van de maatregelen uit het financieel herstelplan verwijzen wij naar de paragraaf Bedrijfsvoering.

Beleidsindicatoren

Wat heeft het gekost?

Toelichting op het financiële resultaat (+ voordeel / - nadeel)

We verantwoorden onze financiële cijfers op hoofdlijnen. Dat betekent dat we alleen afwijkingen van € 25.000 of hoger toelichten. De post “overig” gaat telkens over één of meerdere afwijkingen die kleiner zijn dan € 25.000.