Volksgezondheid en milieu

Inleiding

Volksgezondheid

De Walcherse gemeenten willen de gezondheid van de inwoners beschermen en bevorderen. Elke burger moet een gelijke kans hebben op een gezond leven, ook als burgers daar zelf niet toe in staat zijn (door sociaal en/of economische status). De Walcherse gemeenten hebben daarom de Nota gezondheidsbeleid Walcheren opgesteld.

Milieu

Een duurzame en energieneutrale maatschappij is één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. Ook de gemeente Middelburg levert haar bijdrage hieraan. Sterker nog, de gemeente heeft een voorbeeldfunctie.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Gezondheidsbeleid Walcheren 2018–2021

• Preventie- en handhavingsplan Jeugd en alcohol 2015-2018

• Middelburgse Visie Milieu 2019-2025

• Beleid “Op weg naar energieneutraal Middelburg” (vastgesteld in 2012)

• Klimaatbestendige Middelburgse samenleving 2018-2050

• Afvalbeleidsplan Middelburg 2015-2020 met een doorkijk naar 2030

• Groenbeleidsplan Gemeente Middelburg 2016–2026

Wat wilden we bereiken?

Maatschappelijk effect Volksgezondheid

Een gezonde keuze is een makkelijke keuze, waarbij alle inwoners waar mogelijk kiezen voor gezond gedrag en een gezonde leefstijl.

Doelstellingen Volksgezondheid

De Walcherse gemeenten willen investeren in gezond gedrag en in het voorkomen van terugdringen van de ziektelast door:

1. Uitvoering geven aan de Nota gezondgeheidsbeleid Walcheren

2. De uitvoering van de wettelijke taken uit de Wet Publieke Gezondheid (Wpg), via de GGD Zeeland.

Maatschappelijk effect Milieu

Een gezonde, duurzame samenleving en leefomgeving en een duurzame ontwikkeling van de gemeente. Daarbij voorzien in de behoeften van de huidige generaties, zonder de mogelijkheden van toekomstige generaties te beperken om gezond en goed te kunnen leven.

Doelstellingen Milieu

1. Middelburgse Visie Mlieu

   a. De doelstellingen uit de milieuvisie 2013-2018 uitwerken in concrete activiteiten.
   Hieronder vallen ook de doelstellingen van "Op weg naar een Energieneutraal Middelburg".

   b. Nieuwe doelstellingen formuleren voor de Middelburgse Visie Milieu 2019-2025.

   c. Deze doelstellingen meenemen bij de voorbereidingen van het uitvoeren van de Omgevingswet.

2. Verhogen van scheidingspercentage afval (streefwaarde in 2020 is 75% scheiding).

Wat hebben we bereikt?

Volksgezondheid

1. Uitvoering Nota Gezondheidsbeleid Walcheren:

   - De werkagenda loopt tot 2021. De activiteiten zijn grotendeels conform afspraak uitgevoerd.

2. Uitvoering wettelijke taken Wet Publieke Gezondheid via GGD Zeeland:

   - In 2019 is gestart met het verbeteren van de manier waarop prestaties worden vastgelegd.

Milieu

1. Middelburgse Visie Milieu:

   a. Ondanks de beperkte middelen zijn op minimaal 75% van de doelstellingen van 2013-2018 (meerdere) activiteiten uitgevoerd.

   b. De ontwerp-Middelburgse Visie Milieu 2019-2025 is in 2019 opgesteld, ter inzage gelegd en verzonden aan de gemeenteraad.

   c. De doelstelling van de ontwerp-milieuvisie zijn geschikt gemaakt om mee te nemen in de Omgevingsvisie.

2. Scheiden van afval:

   - In 2019 zijn maatregelen en voorbereidingen getroffen voor Diftar (gedifferentieerd tarief). Alle maatregelen moeten zorgen voor minder afval en meer hergebruik.

Wat hebben we ervoor gedaan?

Volksgezondheid

Uitvoering geven aan het gezondheidsbeleid

De werkagenda Gezondheidsbeleid 2019-2021 loopt tot en met 2021. De prestaties zijn voor 4 jaar weergegeven.

De activiteiten zijn grotendeels conform afspraak uitgevoerd of waar nodig bijgestuurd of op basis van prioriteit opgeschoven naar een later moment. Een deel van de activiteiten vindt jaarlijks plaats, waarbij elk jaar bepaald wordt of het nog nuttig en nodig is. De activiteiten JOGG lopen door in tot en met juni 2020. Het vervolg hiervan is ook afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt op basis van de evaluatie van de Vitale Revolutie.

Bevorderen gezonde leefstijl

Het vignet 'Gezonde School' is door meerdere scholen aangeveraagd. Niet alle scholen hebben in 2019 meegedaan met de verslavingspreventie interventie "Blijf Cool". Maar de meeste scholen deden wel mee.

Preventie van alcohol en drugs

Door inzet van collectieve preventie activiteiten is gewerkt aan de bewustwording onder inwoners van de gevaren en risico’s van alcohol en drugs gebruik en de weerbaarheid. Dit gebeurt onder andere door informatieavonden voor ouders op scholen en gastlessen over het thema. Daarnaast is straathoekwerk ingezet als beginnende problematiek werd gesignaleerd.

Samen met de andere 12 Zeeuwse gemeenten wordt ingezet om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen met de aanpak “Laat ze niet verzuipen”. In het eerste kwartaal van 2018 is vanuit deze aanpak het pilotproject “Ik ben het ZAT” gestart binnen dit project was ruimte voor 10 gezinnen in Walcheren en inmiddels nemen 8 gezinnen(4 uit Middelburg) hier aan deel.

GGD Zeeland, uitvoering van de wettelijke taken uit de WPG

De te leveren prestaties door de GGD worden vastgelegd in de programmabegroting die de GGD jaarlijks aan de gemeenten voorlegt. In 2019 is een start gemaakt met het verbeteren van de manier waarop prestaties in deze programmabegroting worden vastgelegd. Ook is een nieuwe GR vastgesteld en is er dieper ingegaan op de verschillende rollen, taken en verantwoordelijkheden van de diverse functies binnen de GGD governance structuur.

Milieu

Thema- Klimaat en Energie

In 2030 moet 49% CO₂ bespaard zijn en in 2050 95%. De gemeente moet in 2050 energieneutraal zijn.

De gemeente heeft een belangrijke rol bij het verduurzamen van de gebouwde omgeving (woningen, bedrijfsgebouwen). Ook het verduurzamen van de eigen organisatie (onder andere accomodaties, eigenwagenpark) is een grote opgave. Hierbij heeft de gemeente een voorbeeldfunctie.

• Medio 2019 is de concept-RES voor Zeeland vastgesteld. In 2020 wordt deze voorgelegd aan de gemeenteraad.

• Onder de vlag van de RES wordt regionaal de warmtetransitie voorbereid. Alles wat regionaal kan worden gedaan, valt onder de RES. Het overige is lokaal voorbereid met als doel om in 2021 gereed te zijn. Het Europese project SHIFFT richt zich hierop.

• De duurzaame warmtevoorziening in Dauwendaele met restwarmte bevindt zich nog steeds in de onderzoeksfase.

• Monumentenproject VIOLET richt op het verduurzamen van woningen en gebouwen vanwege welstand of monumentale status.

• Het Interreg 2 Zeeënproject SOLARISE stimuleert de toepassing van zonne-energie in historische en openbare gebouwen en laat ook toekomstige technologieën zien door middel van proeftuinen.

• Middelburg maakt gebruik van de SBNOM subsdie om Nul op de Meter (NoM) renovaties te versnellen en te verbeteren.

Thema - Gemeentelijke Interne Milieuzorg

Openbare Verlichting

De energiebesparingsdoelstelling 2020 van het Openbare Verlichtingbeleidsplan (met een besparing van minimaal 35% ten opzichte van 1994) is inmiddels ruim bereikt, namelijk 49%. De landelijke doelstelling is een besparing van 50% in 2030 ten opzichte van 2013. (Het is niet duidelijk of een gemeente die eerder is begonnen, gehouden is aan het jaartal 2013. Bij regulier onderhoud is het energieverbruik verder teruggebracht via investeringen die binnen levensduur zijn terug te verdienen.

Gebouwbeheer

Bij uitvoering van werkzaamheden vanuit gebouwbeheerplan zijn zoveel mogelijk energiebesparende maatregelen meegenomen.
De aanbesteding van de energievoorziening voor verwarming van het stadskantoor is gestart in het eerste kwartaal van 2019. Het uitgangspunt hierbij is gasloos. De aanbesteding heeft inmiddels plaatsgevonden. Door het beperkt aantal inschrijvingen, namelijk 1, en de hoogte van de inschrijving is besloten de aanbesteding in te trekken. Verder heeft het college besloten om de huidige installatie nog 5 jaar in gebruik te houden. Hiermee wachten we op een beter ‘aanbestedingsklimaat’.

Thema - Bodem

In 2019 is gestart met de voorbereidingen van een vernieuwde bodemkwaliteitskaart. Bij de geactualiseerde bodemkwaliteitskaart zal meteen de stof PFAS worden meegenomen.

Door de Vereniging van Zeeuwse gemeenten is samen met de VNG werkgroep bodem een project uitgevoerd. Hierbij zijn twee bijeenkomsten georganiseerd met deelnemers vanuit de Zeeuwse gemeenten (meerdere vakdisciplines), de provincie Zeeland en Waterschap Scheldestromen. Tijdens de tweede bijeenkomst zijn concrete locaties als pilot genomen, namelijk uitbreidingslocatie Molenvlietsedijk in de gemeente Tholen en het Zusterplein in Middelburg (in relatie tot het Europese project Cool Towns).

Thema - Water en Klimaatadaptatie

Het project Stedelijk Water Programma (SWP) is gestart. Dit is een samenvoeging en actualisatie van het huidige Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan en het Stedelijk Waterplan. Klimaatadaptatie krijgt hierbij meer aandacht dan voorheen. Onder andere de resultaten van het onderzoek naar locaties die gevoelig zijn voor extreme neerstlag worden meegenomen. De afronding heeft een aantal maanden vertraging opgelopen en zal pas in het voorjaar van 2020 gereed komen (voorzien was eind 2019).

Projecten waar klimaatverandering en water een belangrijke rol spelen, zijn het Interreg 2 Zeeën project Water Resilient Cities (Molenwaterpark en De Overloper) en het project SCAPE in Essenvelt. Beide projecten worden begin 2020 opgeleverd.

Hiernaast is er bij riool- en wegbeheer in toenemende mate aandacht voor het op een andere manier omgaan met neerslag.

De Zeeuwse overheden hebben tot en met 2019 Klimaatastresstesten uitgevoerd. Hiermee is inzicht verkregen in de effecten van overstromingen, wateroverlast, droogte en hitte. In november 2019 heeft een Zeeuwsbrede dialoog met overheden en maatschappelijke organisaties plaatsgevonden:

• Kwetsbaarheden die terugkomen in meerdere regio's

• Prioriteiten c.q. nader onderzoek van kwetsbaarheden

• Mogelijke oplossingen

De gemeente Middelburg is lid van het Kernteam Klimaatadaptatie Zeeland en heeft in 2019 actief bijgedragen aan dit proces.

Thema - Groen in de Woonomgeving

In het groenbeleidsp[lan 2016-2026 is het onderdeel klimaatadaptatie verwerkt. Openbaar groen draagt bij aan de volksgezondheid door het verminderen of voorkomen van hittestress. Daarnaast kan openbaar groen (extra) regenwater opvangen. Tevens maken biodiversiteit en ecologie onderdeel uit van het groenbeleidsplan.

Thema - Geluid

Voor de geluidssaneringsprojecten Walcherseweg en Langevieleweg te Middelburg is subsidie aangevraagd. Deze projecten zijn in 2018 opgestart. In 2019 is hiervoor onder andere akoestisch onderzoek uitgevoerd. In 2020 zal dit project verder lopen en eventueel de nodige saneringen uitgevoerd worden.

Voor de Statenlaan en omgeving is in 2019 subsidie aangevraagd voor de voorbereiding, begeleiding en toezicht. Deze is verleend. In 2020 zal dit project doorlopen. Het project Nieuwe Vlissingseweg zal naar verwachting in 2020 worden afgerond.

Thema - Afval

Uitvoering afvalbeleidsplan

Met het uitwerken van Diftar is begonnen. De organisatorische en administratieve organisatie van Diftar vraagt een grote omschakeling. Alle maatregelen moeten zorgen voor minder afval en meer hergebruik.

Extra aanpak zwerfafval

Onderdeel van het afvalakkoord is een extra vergoeding voor de aanpak van zwerfafval. De vergoeding is € 1,16 per inwoner. Eén van de verplichtingen is om de beeldkwaliteitkwaliteit op zwerfafval te meten. In 2019 is hiermee gestart. Gebleken is dat de afgesproken beeldkwaliteit gemiddeld genomen goed wordt behaald.

De uitvoering is onder andere gericht op Natuur- en Milieueducatie van (basis)schollieren. Jaarlijks draagt de gemeente 5 0,19 per inwoner af aan Schoon Zeeland. Vanuit dit Zeeuwse initiatief wordt de educatie betaald die Natuur- en Milieueducatiecentrum Terra Maris voor de gemeente Middelburg uitvoert. Het blijkt namelijk dat er een verband is tussen gerichte educatie op school en kennis, houding en gedrag op latere leeftijd.

Er is actief gestart met de werving van ZwerfAfvalPakkers (ZAPpers). ZAPpers zijn mens die zich vrijwillig inzetten voor een schone leefomgeving onder het motto "Mooi Middelburg". Aan hen wordt een afvalprikker, een hesje en soms een ring (handihoop) beschikbaar gesteld. Naast inidividuele aanmeldingen zijn er ook troepgroepen gestart in de wijken Dauwendale en Griffioen.

Thema - Bedrijven Milieuhandhaving 2019

Gemeente Middelburg

In het Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) heeft het college aangegeven dat er jaarlijks 120 integrale milieucontroles zullen worden uitgevoerd. Hierbij wordt onder andere toegezien op de naleving van de voorschriften voor afval, bodem, lucht, geluid en energiebesparing. De toezichthouders milieu hebben in 2019 ruimte 30 integrale controles uitgevoerd. Dat zijn er dus aanzienlijk minder dan gepland. Dit is te verklaren door:

• De voorbereiding op de nieuwe taak 'informatieplicht energiebesparing'.

• Er waren veel meer klachten. Tussen deze klachten zaten complexe dossiers die veel tijd vergden.

• Het project ondermijning Arnestein kost voor de milieuinspecteurs onevenredig veel tijd. Dit integrale handhavingsproject is gericht op bedrijven die in strijd met wet- en regelgeving handelen en/of het aanpakken van misstanden.

• Er meer hercontroles (namelijk 40) zijn uitgevoerd dan de geraamd 12 controles. Bij het HUP is uitgegaan van 60% goed naleefgedrag. Dit blijkt te positief ingeschat.

• Ziekte bij de twee milieutoezichthouders, waardoor de toezichthouders een deel (de ene 3/4 deel en de andere 1/4 deel) van het jaar geen controles op locatie hebben kunnen uitvoeren

RUD Zeeland

De Regionale UitvoeringsDienst heeft ca. 80% van de geplande milieucontroles in 2019 uitgevoerd. De RUD heeft minder milieuvergunningen en milieumeldingen behandeld, maar dit zijn vraaggerelateerde producten. De RUD heeft alle bedrijven, die volgens de EED verplcht zijn een energierapport te overleggen, gecontroleerd. In het Algemeen Bestuur van de RUD is afgesproken dat de RUD een plan van aanpak zal opstellen dat in 2020 het aantal geplande producten volgens de dienstverleningsovereenkomst zal worden geleverd.

Beleidsindicatoren

Wat heeft het gekost?

Toelichting op het financiële resultaat (+ voordeel / - nadeel)

We verantwoorden onze financiële cijfers op hoofdlijnen. Dat betekent dat we alleen afwijkingen van € 25.000 of hoger toelichten. De post “overig” gaat telkens over één of meerdere afwijkingen die kleiner zijn dan € 25.000.