Sport, cultuur en recreatie

Inleiding

Middelburg is een stad met ambitie. In de Kwaliteitsatlas Middelburg 2030 is een visie geformuleerd op de ontwikkeling van onze gemeente. Om deze visie te realiseren, is het noodzakelijk de aantrekkingskracht van de Zeeuwse hoofdstad te vergroten. Vooral door zoveel mogelijk nieuwe bedrijven te werven, het toerisme nieuwe impulsen te geven en gevarieerde en hoogwaardige activiteiten aan te bieden op het gebied van sport, cultuur en recreatie. Het is van belang dat Middelburg zich in positieve zin onderscheidt van de overige gemeenten in Zeeland.

Binnen het programma Sport, cultuur en recreatie worden activiteiten ontplooid die bijdragen aan het gewenste imago en aan de promotie van de stad en activiteiten gericht op een recreatieve, sportieve, gezonde en educatieve tijdbesteding van inwoners en bezoekers van de stad.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Kwaliteitsatlas Middelburg 2030

• Sportnota “Middelburg in Beweging 2013 – 2016”

• Evenementenbeleid 2002

• DNA Middelburg 2013

• Actieplan binnenstad 2015

• Communicatiebeleidsplan

• Nota Archeologische monumentenzorg Walcheren 2016-2022

• Cultuurvisie Middelburg 2029, “op Kunst&Cultuur kun je bouwen”, december 2017

Wat wilden we bereiken?

Maatschappelijk effect

Middelburg moet een vitale stad zijn waarin het prettig wonen, werken en recreëren is en een stad die een aantrekkingskracht heeft die tot ver buiten de regio reikt.

Doelstellingen

1. Realisering van een onderscheidend podiumaanbod ten opzichte van de overige podia in Zeeland.

2. Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg.

3. Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente.

4. Meer sfeer in de binnenstad en seizoensverlenging.

5. Een ecologisch verantwoord groenbeheer van de woonomgeving.

Wat hebben we bereikt?

Doelstelling 1: Realisering van een onderscheidend podiumaanbod ten opzichte van de overige podia in Zeeland.

Met de realisatie van de verbouwing van de Schouwburg is deze voorziening op de toekomst voorbereid. Rapportage van de Raad van Toezicht toont aan dat het aanbod in 2019 onderscheidend is geweest ten opzichte van de andere podia.

Doelstelling 2: Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg

Jaarcijfers van het Jeugdfonds Sport en Cultuur tonen ons dat in 2019 in totaal 455 Middelburgse kinderen dankzij het fonds lid zijn geworden van een sportvereniging en 62 Middelburgse kinderen lid zijn geworden van een aanbod bij een culturele organisatie.

In Middelburg zijn het afgelopen jaar opnieuw 9,6 fte aan combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches actief geweest om het hele jaar door sportieve en culturele activiteiten aan te bieden.

De gemeente verstrekt vergoedingen aan sportverenigingen voor het verrichten van klein onderhoud van de sportvelden en klein en groot onderhoud van de club- en kleedaccommodaties. Hierdoor zijn clubs in staat geweest de kwaliteit goed te houden.

Door het verrichten van groot onderhoud en het uitvoeren van noodzakelijke renovaties door de gemeente is de kwaliteit van de sportvelden in 2019 goed gebleven.

Doelstelling 3: Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente.

Middelburg is jaarrond aantrekkelijk geweest als toeristische bestemming, zowel voor dagrecreanten als zeker ook steeds meer voor (korte)verblijfstoeristen. Dat wordt onderschreven door de hoge bezettingspercentages van de hotels en b&b’s in Middelburg.

Tevens is opnieuw het aantal in Middelburg afgemeerde riviercruiseboten gestegen.

Naast de presentatie van Middelburg op toeristische consumentenbeurzen in België en Nederland, is Middelburg ook op business to business-beurzen in Duitsland, Spanje, Italië, Engeland en Frankrijk onder de aandacht gebracht.

Tenslotte heeft ook het Gouden Eeuw project een aantal concrete promoties opgeleverd waaronder een redactioneel artikel in The Guardian en een Gouden Eeuw special in een bijlage van het NRC.

Doelstelling 4: Meer sfeer in de binnenstad en seizoen verlenging.

Met het faciliteren van meer dan 20 activiteiten en evenementen in Middelburg in 2019 hebben we gezorgd voor meer sfeer in de binnenstad van Middelburg.

Doelstelling 5: Een ecologisch verantwoord groenbeheer van de woonomgeving.

De gewijzigde wet- en regelgeving, met een verbod op chemische onkruidbestrijding en een nieuwe wet natuurbescherming die in werking is getreden, hebben ertoe geleid dat ons groenbeleidsplan ecologisch verantwoord geactualiseerd is.

Wat hebben we ervoor gedaan?

Sportaccommodaties

In 2019 hebben de Middelburgse veldsportverenigingen opnieuw vergoedingen voor het klein en groot onderhoud van kleedaccommodaties en het klein onderhoud van de sportvelden ontvangen.

De budgetten voor de sportverenigingen voor het groot en klein onderhoud van de club- en kleedaccommodaties en voor het klein onderhoud van de sportvelden is met 18,75% verlaagd. Vanaf juni 2019 is uitvoering gegeven aan dit raadsbesluit van 9 november 2015.

Dit is gepaard gegaan met nieuwe onderhoudsrapportages voor alle sportcomplexen en sportverenigingen en nieuwe overeenkomsten inzake gebruik en vergoedingen tussen de verenigingen en de gemeente. Mede door de vorige overeenkomsten en de opzegtermijnen die hierin waren opgenomen kon het raadsbesluit niet eerder worden uitgevoerd.

Sportbeleid en activering

Met de inzet van in totaal 9,6 fte aan combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches is er in 2019 opnieuw vorm, inhoud en uitvoering gegeven aan de samenwerking tussen buurt, onderwijs, sport en cultuur. De functionarissen zijn ingezet om het plezier in en de deelname aan op sport en cultuur gerichte activiteiten te verhogen en om sportverenigingen en andersoortige aanbieders te ondersteunen bij de uitvoering van hun maatschappelijke functie.

In samenwerking met Welzijn Middelburg, Stichting Kunst Educatie Walcheren, Optisport, KOW, Koozie, sportverenigingen, scholen en vele anderen hebben in 2019 weer duizenden kinderen aan activiteiten kunnen deelnemen. Voorbeelden van deze activiteiten waren: sportkennismakingsactiviteiten, cultuurmenu’s, zwemschool van de maand, Dauwendaele zwemvaardig naar het VO, Cruijff court kampioenschappen, Winterfestijn, Zomerfestijn, Koningsspelen, clinics en nog heel veel meer.

Daarnaast hebben we door deel te nemen aan het Jeugdfonds Sport Cultuur het lidmaatschap van 455 kinderen aan een sportvereniging en 62 kinderen aan een culturele activiteit mogelijk gemaakt. Beide aantallen liggen boven de gestelde ambities van 425 en 58 kinderen. De top-3 verenigingen die de meeste kinderen ontvangen via Jeugdfonds Sport en Cultuur zijn: Zwemlessen Optisport Vrijburgbad 189 kinderen, voetbalvereniging FC Dauwendaele 55 kinderen en voetbalvereniging Zeelandia Middelburg 32 kinderen.

Tenslotte is er in 2019 gestart met de ontwikkeling van nieuwe kaders op het gebied van sporten en bewegen. Gezamelijk met alle Zeeuwse gemeenten heeft dit geresulteerd in een Zeeuws sportakkoord. Middelburg vertaalt deze in 2020 naar de Middelburgse situatie en werkt deze uit in een Middelburgs sportakkoord. Hiervoor is in 2019 door het rijk €15.000,- toegekend aan de gemeente om een lokale sportformateur aan te stellen die het gehele traject begeleid.

Evenementen

In 2019 is er weer een gevarieerd aanbod van culturele activiteiten en evenementen gepresenteerd om zo de levendigheid van de binnenstad te versterken en de uitstraling te verbeteren. Het subsidiebeleid voor evenementen is erop gericht om ook in het voor- en naseizoen evenementen te stimuleren. Door de noodzakelijke bezuinigingen is gekozen voor een subsidiering van gevestigde evenementen zoals de Kunst en Cultuurroute, het Jazzfestival, City of Dance en Middelburg Winterstad. Daarnaast was er ook ruimte voor nieuwe initiatieven zoals het Intro Festival Zeeland en het Pokoe Festival en sportieve evenementen zoals de wielerronde Tacx Pro Classic en de Beach Games op de Markt.

Kunst en cultuur

Cultureel Profiel

In 2015 heeft de gemeenteraad een nieuw cultureel profiel voor het podiumaanbod in Middelburg vastgesteld. Leidend in dit profiel is dat de Schouwburg Middelburg de spil is in het aanbod en dat het aanbod in Middelburg onderscheidend is ten opzichte van de andere podia in Zeeland. Uit de de rapportage van de raad van Raad van toezicht van Schouwburg Middelburg BV blijkt dat de programmering in Middelburg onderscheidend is ten opzichte van de omliggende theaters.

In 2017 heeft de gemeenteraad op grond van de uitkomsten van het uitgebreide overleg met de kunst- en cultuursector èn vanuit de ambitie van Middelburg om culturele hoofdstad van Zeeland te zijn en te blijven het besluit genomen om te komen tot een nieuwe, inspirerende visie op cultuur. Dat is samen met de sector gedaan en de gemeenteraad heeft de nieuwe visie in december 2017 vastgesteld. Middelburg blijft een actief beleid voeren om kunst en cultuur te ondersteunen. Zoveel mogelijk met de sector samen en daarbij wordt de stedelijke samenwerking gezocht omdat kunst en cultuur een belangrijke onderlegger is voor de ontwikkeling van het stedelijk gebied en eigenlijk voor geheel Walcheren en Zeeland. In 2019 zijn in overleg met de sector voorstellen voor de uitwerking van de 3 prioriteiten uit de visie voorbereid, deze worden in 2020 aan de gemeenteraad voorgelegd.

Podiumkunsten

Na het afronden van de verbouwing van de Schouwburg in 2018 is het volledige theaterseizoen 2018-2019 in de vernieuwde Schouwburg afgewikkeld. Zowel artiesten en bezoekers waren gretig om de vernieuwde Schouwburg te bezoeken. De verwachting is dat met het afronden van de herinrichting van het Molenwaterpark en de omgeving van het gebouw (parkeren) een positief effect op het gebruik van de Schouwburg zal hebben.

Beeldende kunst

De Stichting Beeldende Kunst Middelburg (SBKM) is voor haar programmering in de Vleeshal mede afhankelijk van de bijdrage van het landelijke Mondriaanfonds. Voor 2019 en 2020 bedraagt die bijdrage nog € 160.000,-- per jaar. De SBKM ontvangt die bijdrage op inhoudelijke gronden op basis van het beleidsplan (experimentele beeldende kunst en juist dat in combinatie met de unieke locatie/plek De Vleeshal). De aangekondigde bezuiniging op de gemeentelijke subsidie aan de SBKM is tijdelijk (tot en met 2019) teruggedraaid. Hiermee was het voor de stichting mogelijk om in 2019 de benodigde verandering van de organisatie door te voeren.

Middelburg ontvangt sinds 2009 een decentralisatie-uitkering Beeldende Kunst en Vormgeving van € 150.000. Deze uitkering wordt gebruikt ter dekking van onze uitgaven op dit gebied. Voorwaarde is dat Middelburg ook minimaal € 150.000 uit eigen middelen bijdraagt aan hedendaagse beeldende kunst. Het aanbod moet ook uitstraling hebben voor de regio. Het CBK-Zeeland organiseerde (mede in het kader van Middelburg 800) in 2017 met succes voor de 2e keer de grote buitenmanifestatie Façade in Middelburg. De gemeenteraad heeft in juni 2018 besloten in te stemmen met een nieuwe manifestatie in 2022 en deze te financieren ten laste van de decentralisatie-uitkering BKV. CBK-Z heeft in 2019 gewerkt aan de voorbereiding daarvan.

Milieueducatie

Natuur- en milieueducatie draagt bij aan gemeentelijke doelstellingen zoals het voorkomen van zwerfafval, het beperken van vandalisme, bewust omgaan met energie, water, groen en gezondheid. Er is een verband tussen gerichte educatie op school en kennis, houding en gedrag op latere leeftijd. Terra Maris voert de milieu-educatie-activiteiten voor Walcheren uit en heeft de afgelopen jaren met een beperkt budget veel leerlingen bereikt.

In totaal heeft 87% van de Middelburgse basisscholen deelgenomen aan Natuur en Milieu Educatie (NME). Dit is gebeurd in de vorm van het lenen van leskisten, activiteiten op Terra Maris, het uitdelen van Wintergroenpakketten en groentezadenpakketten, de ontvangst van een wethouder tijdens de Dag van de Duurzaamheid of Warme Truiendag en de deelname aan buitenlesdagen.

Het aantal uitgeleende leskisten is met 16% gestegen ten opzichte van vorig schooljaar. Het aantal bereikte leerlingen steeg hiermee met 21%. In totaal 26 groepen hebben dit jaar deelgenomen aan het KEW Museummenu, waarvan 4 scholen ook een natuuractiviteit hebben gedaan. Verder is het huidige schooljaar ook het gebruik van het NME lesmateriaal, de deelname aan NME activiteiten op school en de bezoeken voor NME aan het museum weer toegenomen.

Tenslotte is op 30 april ook bijenstal ’t Raathuis geopend. Hierbij is ook educatie over bijen geplaatst. In totaal 6 scholen hebben op aanvraag al een bijenles gehad.

Bibliotheekwerk

Na de bezuinigingsoperatie van de provincie op zowel Zeeuwse Bibliotheek en Scoop en de bezuiniging van de gemeente op het Openbaar Bibliotheek gedeelte van de ZB zijn beide organisaties gefuseerd tot een nieuw instituut de ZB (Bibliotheek en planbureau voor Zeeland). In 2017 heeft de KWINK-groep deze fusie geëvalueerd. De hoofdconclusie van deze evaluatie was dat na het fusieproces een positieve kentering in het functioneren van de ZB heeft plaatsgevonden. Dit voorziet in alle functies die van een openbare bibliotheek worden verwacht. In de prestatieafspraken met de ZB komt dit terug. Steeds meer organisaties hebben de weg naar het gebouw van ZB gevonden. Met interne verschuivingen heeft de organisatie het in 2019 mogelijk gemaakt dat oa Stichting welzijn Middelburg en de Zeeuwse Milieu Federatie, in het gebouw zijn gehuisvest.

Groen in de Woonomgeving

Actualisatie groenbeleidsplan

In mei 2017 is het groenbeleidsplan geactualiseerd en vastgesteld door college. De veranderde wet- en regelgeving, met een verbod op chemische onkruidbestrijding (per 1 november 2017 is het gebruik chemische onkruidbestrijding in openbaar groen niet meer toegestaan) en een nieuwe Wet Natuurbescherming zorgen voor andere accenten in het groenbeleid. De inzet van Orionis wordt nader bekeken en ook belangrijk is de burgerparticipatie. Dit alles heeft invloed op de organisatie van beheer van de groene openbare ruimte.

Exploitatie cultureel erfgoed, archeologie

Middelburg participeert in de Walcherse Archeologische Dienst (WAD). De WAD is verantwoordelijk voor het opstellen en implementeren van beleid op het gebied van de archeologie. Gemeenten hebben een wettelijke plicht (Monumentenwet 1988; dadelijk te vervangen door de Omgevingswet) een archeologiebeleid te hebben en dit in bestemmingsplannen te verankeren. De WAD verzorgt de bestemmingsplanbijdragen en op basis hiervan de advisering bij vergunningaanvragen. In 2019 hebben zich alleen bijdragen voor kleine bestemmingsplannen en bestemmingsplanwijzigingen voor gedaan. De WAD adviseert bij projecten van de drie Walcherse gemeenten, externe instanties en particulieren.

De WAD is in 2019 betrokken geweest bij de voorbereiding, aanbesteding en directievoering van archeologische onderzoeken ten behoeve van de archeologische advisering bij het in ontwikkeling brengen van gebieden. Met name het plangebied Trekdijk was hiervan redelijk tijdsintensief. Maar te denken valt ook aan de aanleg van natuurvriendelijke oevers door het Waterschap Scheldestromen.

Ook in 2019 heeft de WAD enkele onderzoeken in eigen beheer uitgevoerd. Dit gebeurt uitsluitend bij projecten waar de gemeente opdrachtgever is. In het najaar was een proefsleuvenonderzoek ten westen van Sint-Laurens hiervan een voorbeeld. Voor de uitvoering van dit soort onderzoeken heeft de WAD zich in lijn met de Erfgoedwet in 2017 moeten certificeren. Voor de instandhouding van het certificaat vinden jaarlijks interne en externe audits plaats.

Meer op ad-hoc basis heeft de WAD moeten reageren op vondstmeldingen van verscheidene aard. We zoeken de mensen en/of de vondstlocatie op en documenteren de vondst en de vondstsituatie door middel van foto, meten en beschrijven of soms ook enkel door het in ontvangst nemen en beschrijven van de vondst.

Tenslotte heeft de WAD verschillende lessen over archeologie gegeven voor klassen van een basisschool, enkele lezingen lokaal en ook een lezing op een internationaal congres.

Recreatie en toerisme

De activiteiten gericht op seizoensverlenging hebben in 2019 haar vruchten afgeworpen. Middelburg is jaarrond aantrekkelijk geweest als toeristische bestemming, zowel voor dagrecreanten als zeker ook steeds meer voor (korte)verblijfstoeristen. Dat wordt onderschreven door de hoge bezettingspercentages van de hotels en b&b’s in Middelburg. Ook het aantal in Middelburg afgemeerde riviercruiseboten blijft stijgen. Naast de presentatie van Middelburg op toeristische consumentenbeurzen in België en Nederland, wordt Middelburg nu ook op business to business-beurzen in Duitsland, Spanje, Italië, Engeland en Frankrijk onder de aandacht gebracht. Hiertoe heeft Middelburg, naast partijen uit Middelburg, ook partijen buiten Middelburg benaderd. Dit om een zo aantrekkelijk mogelijk (meerdaags)programma aan touroperators te kunnen aanbieden. Ook het Gouden Eeuw project heeft een aantal concrete promoties opgeleverd waaronder een redactioneel artikel in The Guardian en een Gouden Eeuw special in een bijlage van het NRC.

Beleidsindicatoren

Wat heeft het gekost?

Toelichting op het financiële resultaat (+ voordeel / - nadeel)

We verantwoorden onze financiële cijfers op hoofdlijnen. Dat betekent dat we alleen afwijkingen van € 25.000 of hoger toelichten. De post “overig” gaat telkens over één of meerdere afwijkingen die kleiner zijn dan € 25.000.