Verbonden partijen

Inleiding

De gemeente is bestuurlijk en financieel betrokken bij vele partijen, de zogenaamde verbonden partijen. Onder verbonden partijen wordt verstaan Gemeenschappelijke regelingen (GR-en), stichtingen en deelnemingen in vennootschappen. In de meeste gevallen voeren deze partijen taken uit voor de gemeente.

Het begrip verbonden partij is vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en is als volgt gedefinieerd:

“Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft”.

Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een verbonden partij of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente.

Deze paragraaf dient volgens het Besluit Begroting en Verantwoording ten minste te bevatten de visie op de verbonden partij in relatie tot de realisatie van de gemeentelijke doelstellingen en de beleidsvoornemens van de verbonden partij.

In deze paragraaf wordt kort ingegaan op de verbonden partijen waarin de gemeente participeert. Het cijfermatig overzicht, zoals hieronder gepresenteerd, is gebaseerd op de cijfers uit de jaarrekening 2022. Bij het opstellen van deze paragraaf zijn de gegevens van onze gelieerde partijen over 2023 nog niet voorhanden. Deze cijfers worden opgenomen in de geactualiseerde paragraaf verbonden partijen die we in de begroting 2025 opnemen.

1. ¹ Bijdrage is excl. Jeugdhulpkosten
2. ² Betreft de Exploitatiebijdrage (dus niet de extra bijdrage, doorbet WSW, BUIG etc)

Gemeenschappelijke regelingen

De gemeenschappelijke regelingen voeren in de meeste gevallen een gemeentelijke taak uit, soms op het gebied van beleid, soms op het gebied van beheer en in een aantal gevallen zowel op het gebied van beleid en beheer. Er is dus sprake van verlengd lokaal bestuur. Het onderbrengen van gemeentelijke taken in een gemeenschappelijke regeling gebeurt meestal als de gemeente die taak niet alleen kan uitvoeren of als het niet doelmatig of doeltreffend is om deze taak alleen uit te voeren. In onderstaand overzicht worden de gemeenschappelijke regelingen weergegeven waarin de gemeente Middelburg participeert.

De betrokkenheid bij de regelingen varieert sterk. Middelburg heeft wel in alle bovengenoemde regelingen een vertegenwoordiger in het Algemeen Bestuur. Bij een aantal regelingen is de Middelburgse vertegenwoordiger in het Algemeen Bestuur tevens lid van het Dagelijks Bestuur. De financiële betrokkenheid bij de gemeenschappelijke regelingen bestaat meestal uit een jaarlijkse bijdrage.

Deelname aan een gemeenschappelijke regeling brengt ook risico’s met zich mee. Behalve de in de begroting opgenomen jaarlijkse bijdrage is de gemeente naar rato verantwoordelijk voor eventuele tekorten. Het is daarom belangrijk om de gang van zaken bij een gemeenschappelijke regeling goed te volgen om zo nodig tijdig te kunnen anticiperen op ongewenste ontwikkelingen. Risico’s bij de gemeenschappelijke regelingen kunnen zich uiteindelijk vertalen naar (financiële) risico’s bij de deelnemende gemeenten. Vaak openbaren deze risico’s zich in financiële zin, namelijk in de vorm van een extra financiële bijdrage aan de betreffende GR, maar daarnaast dient ook rekening gehouden te worden met politieke risico’s. In de paragraaf weerstandsvermogen wordt op basis van de aanwezige informatie een vertaalslag gemaakt van deze risico’s.

Veiligheidsregio

Vestigingsplaats

Middelburg

Doel: het openbaar lichaam heeft tot doel het behartigen van de belangen van de gemeenten in het samenwerkingsgebied op de terreinen van (a) Brandweerzorg, (b) Geneeskundig hulpverlening bij ongevallen en rampen, (c) Rampenbestrijding en crisisbeheersing en (d) het beheer van een centrale gemeenschappelijke meldkamer voor politie, brandweer en ambulancezorg.

Programma

Veiligheid

Partijen

Alle 13 Zeeuwse gemeenten

Bestuurlijk belang

Vertegenwoordiging in Dagelijks bestuur en Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen

In 2023 is bij het opstellen van de begroting voor 2024 is geconstateerd dat, gedurende de periode 2016 t/m 2023, een fout is gemaakt in de berekening van de gemeentelijke bijdragen. Dit is in 2023 gecorrigeerd waardoor een aantal gemeenten moesten bijbetalen en een aantal juist geld ontving. Middelburg heeft geld terug gekregen. Verder hebben de dagelijks besturen van de GGD Zeeland, RUD Zeeland en Veiligheidsregio Zeeland in het derde kwartaal van 2023 de 3 directeuren de opdracht gegeven tot het uitvoeren van een verkenning naar gezamenlijke huisvesting, het opstellen van een agenda voor gemeenschappelijke bedrijfsvoering(staken) en het opstellen van een inhoudelijke, operationele samenwerkingsagenda met een tijdshorizon van 5 jaar.Deze opdrachten dienen in april 2024 op hoofdlijnen gereed te zijn voor een eerste bespreking in de drie besturen. Vóór de zomer van 2024 moet alles gereed zijn voor besluitvorming.

In 2023 is ook het nieuwe dekkingsplan 2023 – 2025 vastgesteld. Dit plan is op basis van de nieuwe landelijke systematiek gebiedsgerichte opkomsttijden. Men ziet zes beleidsthema’s die voor de toekomstige brandweerzorg verdere uitwerking vragen, waaronder het garanderen van de dag-beschikbaarheid op strategische locaties, het versterken van risicobeheersing en het versterken van informatiegestuurde veiligheid. Deze worden komende periode in de jaarplannen van Veiligheidsregio Zeeland uitgewerkt. Tevens is de Interregionale adviesleidraad Bluswater en Bereikbaarheid is in Zeeland geïmplementeerd en vanaf 1 juli 2023 in gebruik genomen. Daarna is in samenwerking met gemeenten, gestart met het opstellen van bluswaterbeleid. Daarnaast is het regionaal risicoprofiel geactualiseerd en is hieraan een grensoverschrijdend risicoprofiel toegevoegd. Tot slot is vermeldenswaardig dat op basis van de Visie op Vrijwilligheid en in samenspraak met vrijwilligers, is een Uitvoeringsagenda Vrijwilligheid opgesteld. Hiermee wil men de werving en het behouden van vrijwilligers bij de brandweer in Zeeland stimuleren.

Risico's

VRZ vermeldt in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing in de concept-jaarrekening 2023 dat de beschikbare weerstandscapaciteit (reserves) onvoldoende is om de impact van gesignaleerde risico's op te kunnen vangen. Het weerstandratio per eind 2023 is ruim onvoldoende, hetgeen betekent dat de omvang van het risicoprofiel groter is dan de vrije reserves waarmee financiële tegenvallers opgevangen kunnen worden. Dit kan betekenen dat, indien de algemene reserve verder uitgehold wordt en ontoereikend is om tegenvallers op te vangen, op enig moment een verzoek gedaan kan worden richting de deelnemers voor een aanvullende bijdrage.

Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zeeland (GGD)

Vestigingsplaats

Goes

Doel

De Gemeenschappelijke Regeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zeeland voert taken uit conform bepalingen in de Wet publieke gezondheidszorg (WPG).

Programma

Volksgezondheid en Milieu

Partijen

Alle 13 Zeeuwse gemeenten

Bestuurlijk belang

Vertegenwoordiging in Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen

Eind 2022 zijn er extra middelen toegekend om de basis op orde te krijgen bij de GGD Zeeland. Dit was nodig omdat we op diverse onderdelen door de ondergrens zakten. In het derde kwartaal van 2023 is een plan van aanpak opgesteld voor de ‘basis op orde’, waarbij tevens criteria voor de evaluatie zijn voorgelegd aan het AB. Voor het onderdeel Jeugdgezondheidszorg is gedurende 2023 een berekeningsmodel opgezet om de inzet van het aantal jeugdartsen en verpleegkundigen voor het basistakenpakket (BTP) te bepalen. Tevens is in 2023 is vervolg gegeven aan de verkenning naar de samenwerking en het huisvestingsvraagstuk tussen de VRZ, RUD Zeeland en de GGD met als gezamenlijke opgave een gezond, schoon en veilig Zeeland. Naar aanleiding van verduidelijking van de standpunten van het ministerie bij de coronagelden over verantwoording van de gelden bij een GR en de invoering van de rechtmatigheidsverantwoording voor boekjaar 2023 is gedurende het jaar de verwerkingswijze van de baten en lasten jeugdhulp onderzocht. Hieruit is door de commissie BBV geconcludeerd dat de baten en lasten verantwoord dienen te worden door de deelnemende gemeenten zelf. Over 2024 dient verdere uitwerking te worden gegeven aan de verwerking in de jaarrekening, begroting en rechtmatigheidsverantwoording van de gemeenten. De afgelopen jaren is de inflatie sterk gestegen en ook de CAO-stijgingen waren niet gering. Dit heeft geleid tot hogere kosten bij de GGD en daardoor ook fors hogere bijdragen van de deelnemende gemeenten. 

Risico's

Het implementatietraject van "de Basis op orde" is ambitieus gezien de huidige krappe arbeidsmarkt en de korte termijn waarop de formatie-uitbreidingen zijn voorzien. Afgesproken is dan ook dat de GGD evaluaties uitvoert om de voortgang van het implementatieproces te monitoren. Tevens kan door de ontwikkelingen rondom de verantwoording het onvoldoende in control zijn gevolgen hebben voor de bestuurlijke rechtmatigheidsverantwoording van de deelnemende gemeente.

De Zeeuwse muziekschool

Vestigingsplaats

Middelburg

Doel

De Gemeenschappelijke Regeling Zeeuwse Muziekschool heeft tot doel bestuurlijke en organisatorische samenwerking waarbinnen het geven van instrumentaal en vocaal muziekonderwijs en van muzikale vorming in de ruimste zin ten behoeve leerlingen woonachtig in de deelnemende gemeenten.

Programma

Sport, Cultuur en Recreatie

Partijen

Alle Zeeuwse gemeenten met uitzondering van Sluis, Terneuzen en Vlissingen.

Bestuurlijk belang

Vertegenwoordiging in Dagelijks Bestuur en Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen

Begin 2023 manifesteerde zich een flink financieel tekort bij Muziekschool Zeeland. Een tekort dat tegen de zomerperiode zelfs een risico op liquiditeitsproblemen zou veroorzaken. Met dank aan de gemeenten is dat risico afgewenteld door middel van een tussentijdse extra bijdrage mede naar aanleiding van de aanpassing van de VZG richtlijn.De directie heeft hierop actie genomen door het opstellen van een herstelplan; een gewijzigde begroting 2023 en een conceptbegroting 2024 voorzien van een taakstelling.

Het herstelplan is met instemming van het algemeen bestuur waar haalbaar (zonder extra kosten) in 2023 al in praktijk gebracht. Daarmee zijn er structurele bezuinigingen gerealiseerd van € 256.000 per jaar, waarvan € 93.000 al in 2023 kon worden geeffectueerd. De P&C cyclus bleek onvoldoende op orde en aan een nieuwe inrichting hiervan is hoge prioriteit gegeven. Het resultaat is dat er vanaf dit jaar maandelijks inzichtelijke managementrapportages worden uitgedraaid en dat het dagelijks bestuur, inclusief begeleidingscommissie,  door middel van kwartaalrapportages adequaat worden geïnformeerd. Naast onvoldoende inzicht vanuit de P&C cyclus speelden een aantal factoren een belangrijke rol in het ontstane tekort, zoals: een na ijleffect van Covid 19; extra cao lasten die niet parallel liepen met de VZG richtlijn; gestegen energiekosten en hoog ziekteverzuim. In 2023 heeft Muziekschool Zeeland met alle bovengenoemde inzet €166.000 kunnen toevoegen aan het resultaat waardoor ze 2023 positief eindigen.

Risico's

Het risico is dat het hierboven genoemde herstelplan beslag legt op addtionele incidentele en/of structurele middelen van de deelnemende gemeenten.

Stadsgewestelijke Brandweer Vlissingen/Middelburg

Vestigingsplaats

Middelburg

Doel

Het beheer, onderhoud en instandhouding van de brandweerkazernes binnen het stadsgewest alsmede brandkranen en financiering FLO regeling.

Programma

Veiligheid

Partijen

Gemeente Vlissingen en Gemeente Middelburg

Bestuurlijk belang

Vertegenwoording in Dagelijks en Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen

Per 1 januari 2014 is de Stadsgewestelijke Brandweer (SGB) overgegaan naar de VRZ, inclusief alle personeel, voertuigen en materieel. Alleen het beheer en onderhoud van de gebouwen (kazernes), brandkranen en de financiering van de FLO-regeling van de oud-medewerkers (nu VRZ) vallen nog onder de verantwoordelijkheid van de SGB. Vanuit de deelnemende gemeenten worden met betrekking tot de SGB de volgende taken uitgevoerd:

• Financieel beheer (gemeente Middelburg),

• Bestuursondersteuning (gemeente Middelburg),

• Technisch beheer (gemeente Vlissingen) en

• Archiefvoering (gemeente Vlissingen).

Risico's

Op dit moment zijn binnen de SGB geen risico’s aanwezig waarvan wordt verwacht dat de impact uitstijgt boven de aanwezige reserves.

Zeeuws Archief

Vestigingsplaats

Middelburg

Doel

Het Zeeuws Archief beheert en bewaart belangrijke bronnen over de Zeeuwse geschiedenis in het algemeen en Middelburg in het bijzonder. Het ZA maakt dit cultureel erfgoed zichtbaar en toegankelijk voor iedereen die in het verleden van Zeeland en haar bewoners is geïnteresseerd. Onderdeel van het programma Sport, Cultuur en Recreatie van de programmabegroting is het vergroten van de aandacht voor het cultureel erfgoed en de historie van Middelburg. Het ZA speelt hierin een belangrijke rol.

Kerntaken: (1) Beheer en behoud: het op een geordende en toegankelijke manier bewaren en beheren van de collectie en (2) Beschikbaarstelling: het bevorderen van een zo groot mogelijk publieksbereik en een zo groot mogelijk gebruik van de collectie.

Programma

Sport, Cultuur en Recreatie.

Partijen

Rijk (Ministerie VWS), gemeenten Middelburg en Veere, de Provincie (in de vorm van DVO).

Bestuurlijk belang

Vertegenwoordiging in Dagelijks Bestuur en Algemeen Bestuur.

Ontwikkelingen

Met het oog op de geplande uittreding van het Rijk uit de Gemeenschappelijke Regeling in 2025 en de vereiste aanpassingen aan de Gemeenschappelijke Regeling voor de Wet Gemeenschappelijke Regelingen vanaf 2024, zijn er in 2023 voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd. Tegelijkertijd werd in de loop van het jaar duidelijk dat er potentiële toetredingen van andere overheden gaan plaatsvinden wanneer het Rijk uittreedt. Deelnemers in het ZA zijn de gemeenten Middelburg, Veere, Vlissingen, Schouwen-Duiveland, Terneuzen, het Waterschap Scheldestromen en de Provincie Zeeland. In 2023 is ook het e-Depot voor digitale archieven van de gemeenten Tholen en Terneuzen succesvol afgerond, en zijn het Waterschap en de gemeente Vlissingen hierbij aangesloten. Daarnaast zijn in voorbereiding op de toekomstige ontwikkelingen de volgende acties ondernomen:

• Er wordt gewerkt aan de voorbereiding van de werving van een nieuwe directeur voor het Zeeuws Archief, die naar verwachting in november 2024 plaatsvindt.

• Het Zeeuws Archief sluit zich aan bij de doorlopende leerlijn erfgoedonderwijs 'Reizen in de Tijd', om zo een breder publiek te bereiken en educatieve activiteiten te ondersteunen.

• Het Zeeuws Archief deelt kennis en werkt mee aan het hernieuwde Maritiem Museum Zeeland, ter bevordering van de maritieme geschiedenis van de regio.

• Verschillende projecten zijn uitgevoerd in de zakelijke dienstverlening en Metamorfozeprojecten, met de focus op digitalisering van erfgoed.

• Diverse cursussen, rondleidingen en evenementen, waaronder een open dag met als thema 'Op Volle Kracht' over de Koninklijke Maatschappij de Schelde, evenals deelname aan de Open Monumentendag, zijn georganiseerd om het erfgoed en de geschiedenis van de regio te promoten en toegankelijk te maken voor het publiek.

Risico's

Er zijn geen bijzondere risico's te benoemen.

Orionis Walcheren

Vestigingsplaats

Vlissingen

Doel

Orionis Walcheren geeft uitvoering aan de Participatiewet (inclusief de Wsw-wetgeving). Daarnaast voert Orionis Walcheren ook bijzondere bijstand, minimabeleid en gemeentelijke schuldhulpverlening uit. Het uitvoering geven aan de Participatiewet betreft meer dan alleen het verstrekken van de bijstandsuitkering. Deelnemen aan de samenleving staat centraal. Zoveel mogelijk door een reguliere baan bij een werkgever. En als dit niet mogelijk is door maatschappelijke participatie.

Orionis Walcheren ondersteunt en start activiteiten op het gebied van scholing en werkervaring die leiden tot herintreding van mensen op de arbeidsmarkt dan wel het aanbieden van passend werk of passende activiteiten in het kader van de Participatiewet.

Uitgangspunt is dat werk boven inkomen gaat. Alle inspanningen zijn gericht op arbeidsinschakeling, waarbij iedereen naar vermogen participeert. Als inwoners niet zelf voldoende inkomsten genereren, wordt dit door Orionis Walcheren aangevuld met een inkomensvoorziening volgens de Participatiewet. Daarnaast voert Orionis Walcheren wettelijk verplichte taken voor de schuldhulpverlening integraal uit.

Aan verbonden partij zijn alle taken en bevoegdheden die bij of krachtens de wet– en regelgeving van de WOntwWB en de Wsw en de daarbij behorende/aanverwante algemeen verbindende voorschriften aan de raad, het college of de burgemeester zijn opgedragen inclusief het vaststellen van verordeningen aan de raden en colleges, voor zover bovengenoemde wetgeving toelaat, overgedragen aan Orionis Walcheren. Uitzondering hierop is het gemeentelijk armoedebeleid (inclusief individuele en categoriale bijzondere bijstand). De deelnemende gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor het beleid, maar de uitvoering hiervan en kinderopvang is opgedragen aan Orionis Walcheren.

Programma

Sociaal Domein

Partijen

Gemeenten Middelburg, Veere en Vlissingen

Bestuurlijk belang

Vertegenwoordiging in Dagelijks Bestuur en Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen

Het afgelopen jaar is voor Orionis Walcheren een intensief jaar geweest. Enerzijds wegens het realiseren van de resultaten die afgesproken zijn met de opdrachtgevers en anderzijds door de almaar toenemende extra taken die de overheid oplegt en die door Orionis Walcheren dienen te worden uitgevoerd. Denk hierbij aan de energietoeslag, de afhandeling van de gevolgen van de kinderopvangtoeslag en onze pilot gratis openbaar vervoer.

De doelstellingen 2023 zijn samen te vatten in 2 hoofddoelstellingen: vermindering van het klantenbestand (en daarmee de tekorten op de Rijksvergoeding) en verbetering van het rendement van het Werkleerbedrijf. Beide doelstellingen zijn behaald. Het Buig-tekort, wat in de afgelopen jaren al fors is teruggebracht en in 2021 voor het eerst in 10 jaar een positief saldo liet zien, is na een daling in 2022 weer positief in 2023 en qua klantenaantal blijft Orionis iets boven het landelijk gemiddelde. Binnen het Werkleerbedrijf is de rendementsverbetering, die door de Oekraïne crisis is 2022 zwaar onder druk kwam te staan, weer op lijn gekomen met de afspraken zoals deze in 2021 zijn afgesproken conform het KplusV rapport.

Risico's

Bestandsontwikkeling bijstand op Walcheren ongunstiger dan landelijk gemiddelde (gevolgen voor uitkering Participatiewet). Achterblijvende omzet en/of rendementsverbetering Werk-leerbedrijf (productie- en/of detacheringsomzet).

Regionale Uitvoeringsdienst Zeeland

Vestigingsplaats

Terneuzen

Doel

Primair richt de RUD zich op het verlenen van milieuvergunningen en behandeling van meldingen in het kader van de Wabo, de Wet milieubeheer en het Activiteitenbesluit. Tevens worden vergunningen, meldingen en ontheffingen behandeld in het kader van Vuurwerkbesluit, de Wet luchtvaart, de Wet bodembescherming, de Ontgrondingen-wet en de Waterwet. Daarnaast is ook het toezicht op en de handhaving van alle andere binnen de RUD Zeeland ondergebrachte wetgevingen georganiseerd, zoals het toezicht op bodemsaneringen, grondstromen en ontgrondingen alsmede het toezicht op de natuurwetgeving, zwembaden en zwemplaatsen, luchtvaarten vuurwerktaken en op provinciale verordeningen.

Programma

Volksgezondheid en Milieu

Partijen

Provincie Zeeland; alle 13 Zeeuwse gemeenten, Waterschap Scheldestromen

Bestuurlijk belang

Vertegenwoordiging in Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen

In het jaar 2023 zijn er allerlei zaken die de RUD Zeeland in meer of mindere mate gaan beïnvloeden:

• Het contract voor huisvesting en PIOFAC- taken kende een einddatum van 31 december 2023; Dit contract is verlengd met een jaar en kent nu een einddatum van 31 december 2024.

• Het AB heeft een keuze gemaakt dat bijdraagt om het beleid (Zeeuwse kwaliteit) en de hiervoor benodigde middelen met elkaar in lijn te brengen. De disbalans heeft wezenlijke invloed op de bijdrage van de deelnemers en het weerstandsvermogen van de RUD Zeeland. Er is in de begroting 6 fte opgenomen nieuwe medewerkers te werven en in te werken door personeel dat met pensioen gaan. Dit gaat niet direct tot resultaat leiden en de verwachting is dat het nog;

• De opmaat van de inwerkingtreding van de Omgevingswet per 1 januari 2024 heeft een substantiële inzet van de organisatie gevergd en heeft de nodige veranderingen voor de organisatie met zich meegebracht en gaat het ook nog brengen; Naar verwachting kan eind 2025/begin 2026 een eerste balans opgemaakt worden van de impact van de Omgevingswet op de werkzaamheden.

• Het verkennende onderzoek naar de samenwerking GGD, VRZ en RUD Zeeland heeft eind 2023 een herstart gekregen. Er is een nieuwe projectleider die in opdracht van de dagelijkse besturen van GGD, VRZ en RUD Zeeland wordt er een inhoudelijke samenwerkingsagenda en een agenda voor gemeenschappelijke bedrijfsvoering opgesteld. Verkenning voor draagvlak en aanvaardbaarheid van een gezamenlijke aanpak huisvestingsvragen wordt hierin ook meegenomen. Eventuele gevolgen voor het begrotingsjaar 2025 worden via separate besluitvorming voorgelegd.

• Een verkennend onderzoek vond plaats in opdracht van de Provincie Zeeland naar de robuustheid van de RUD Zeeland. De verkenning heeft als doel om antwoord te krijgen op de vraag op welke wijze een goede, inhoudelijk robuuste en toekomstbestendige samenwerking bereikt en geborgd kan worden. Vooral voor de uitvoering van de milieutaken. Het onderzoek heeft plaatsgevonden en dient als informatie voor de in 2023 opgestarte werkgroep Robuuste RUD Zeeland die een plan van aanpak schrijft dat voor 1 april 2024 ingediend moet worden bij de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat;

• Het rapport commissie Van Aartsen in opdracht van ministerie IenW: kort samengevat stelt het rapport ‘Om de leefomgeving’ dat het de omgevingsdiensten ontbreekt aan kennis en doorzettingsmacht. Dit heeft gevolg gekregen in het Interbestuurlijk Programma versterking VTH stelsel (IBP VTH). In de eindnotitie van Pijler 1 Robuuste omgevingsdiensten IBP VTH van 15 juni 2023 is een inhoudelijke benadering, criteria, kritische prestatie indicatoren opgesteld voor robuustheid opgenomen. De staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat heeft opdracht gegeven voor 1 april 2024 een plan van aanpak in te dienen om robuust te worden. De werkgroep Robuuste RUD Zeeland is daarmee in 2023 gestart.

Risico's

Er is een onbalans in taken: verschil tussen omvang en kwaliteit taken versus omvang en kwaliteit capaciteit dit in combinatie met een onevenwichtig personeelsbestand en/of krapte op de arbeidsmarkt. De besluitvorming rond het plan van aanpak voor het robuust maken van RUD Zeeland moet gaan bijdragen aan het hervinden van de balans. De financieringssystematiek en Zeeuwse kwaliteit komen ook aan bod in het plan van aanpak. Het algemeen bestuur moet blijven monitoren en aanvullende keuzes maken naar de toekomst.

De bijdragen van de deelnemers is op dit moment in totaal begroot op circa € 13 miljoen. Vanuit de gestelde criteria voor een robuuste omgevingsdienst is de verwachting dat de bijdrage naar € 17 à € 18 miljoen stijgt in 2026. De verwachtte verhoging van de deelnemersbijdrage geeft spanning ten aanzien van de huidige financiële positie van gemeenten en de verwachtte bezuiniging op het gemeentefonds.

Openbaar Lichaam Afvalstoffenverwijdering Zeeland (O.L.A.Z.)

Vestigingsplaats

Kapelle

Doel

Het openbaar lichaam heeft tot doel de behartiging van de gemeenschappelijke belangen van de deelnemers op het gebied van de afvalstoffenverwijdering.

Ter uitvoering van het hierboven omschreven doel heeft het openbaar lichaam de volgende taken: (a) de zorg voor de verwijdering van afvalstoffen, (b) het desgevraagd adviseren van de deelnemers over het uitvoeren van relevante bepalingen van de Wet milieubeheer en de daaruit voortvloeiende voorschriften, (c) het vaststellen van de tarieven voor de verwijdering van afvalstoffen, (d) het uitvoeren of doen uitvoeren van andere taken op het gebied van de afvalstoffenverwijdering, zo het algemeen bestuur daartoe besluit, met dien verstande dat aldus aan deelnemers zonder hun instemming geen andere verplichtingen kunnen worden opgelegd dan die voort­ vloeien uit deze regeling, (e) het geven van voorlichting op het gebied van afvalpreventie en -verwijdering en (f) het op verzoek van een of meerdere deelnemers uitvoeren of doen uitvoeren van een andere taak op het gebied van afvalstoffenverwijdering.

Programma

Volksgezondheid en Milieu

Partijen

Alle 13 Zeeuwse gemeenten

Bestuurlijk belang

Vertegenwoordiging in Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen

In het kader van het traject heroriëntatie gemeentelijke taken moet nog onderzocht worden of het interessant is voor de gemeente Middelburg om dienstverleningsovereenkomsten (DVO) met de ZRD te sluiten. Het college heeft op basis van de onderzoeken en de interactie hierover tussen gemeente en ZRD besloten om eerst het afvalbeleid in Middelburg volledig uit te rollen en dan pas de afweging tot het sluiten van een DVO te maken.

De landelijke doelen zijn:

• 2020: 100 kilo restafval

• 2020-2025: 100 kilo restafval én focus op kwaliteit

• 2050: Nederland Circulair: zo veel mogelijk recycling

De VANG- doelstelling (Van Afval Naar Grondstof) van 100 kilo per inwoner is voor vele Zeeuwse gemeenten nog niet bereikt. Middelburg zat in 2023 op 144 kilo fijn restafval exclusief restafval van de milieustraten. Circa 24 kilo hiervan is afgekeurd PMD (plastic- en metalenverpakkingen, drank- en zuivelpakken). In 2024 is Diftar voortgezet en wordt (verder) ingezet op verbetering van de kwaliteit van het PMD om afkeur te voorkomen.

Een deel van deze opgave ligt namelijk bij de inzameling van het grofvuil en verbouwingsrestafval (17,5 kilo per inwoner in 2022). Ook is er de landelijke wens om afval als grondstof te zien en te verwerken in het kader van circulaire economie.

Er is sprake van invoering van toegangscontrole op de milieustraat om bedrijfsafval te weren en inwoners verder te stimuleren tot afvalscheiding. De data die wordt gewonnen uit dit controlesysteem wordt gebruikt voor nadere besluitvorming over toegangsbeperking op de milieustraat of een betalingssysteem voor het brandbaar afval. Daarnaast wordt verder gewerkt aan de toekomstbestendigheid van de milieustraten op het gebied van het huidige aantal en de huidige vorm in relatie tot voldoen aan wet- en regelgeving en het beheersbaar houden van de kosten. Ook wordt invulling gegeven aan waar en op welke wijze kringloop en/of demontage kan worden ingebed op de milieustraat, alsook mogelijkheden tot milieueducatie.

Risico's

Geen bijzondere risico's.

Vennootschappen

Hieronder volgen de deelnemingen in vennootschappen waarin de gemeente een bestuurlijk (of stemrecht) en financieel belang heeft. De aan de gemeente gelieerde BV’s/NV’s zijn:

BV Monumentenbeheer Middelburg

Vestigingsplaats

Middelburg

Doel

Het doel van de vennootschap is restauratie, onderhoud en beheer van monumenten of gebouwen die vanwege hun historie of architectuur belangrijk zijn of voor het stadsbeeld karakteristiek zijn. Speciale aandacht gaat uit naar gebouwen die verloren dreigen te gaan. Het werkgebied van de BV is de gemeente Middelburg. Een BV kan sneller opereren dan een gemeente en kan bovendien vaak meer subsidie krijgen. Mede door de activiteiten van de BV MM weet de gemeente haar positie als een aantrekkelijke woon-, werk- en verblijfsgemeente te versterken.

Programma

Sport, Cultuur en Recreatie

Partijen

Gemeente Middelburg

Bestuurlijk belang

Lid van de Raad van Commissarissen

Ontwikkelingen

De huidige omstandigheden op de onroerend goed markt zijn zodanig dat de BV Monumentenbeheer daar momenteel geen actieve rol in kan spelen. Vanuit dit oogpunt wordt in 2024 gekeken naar de toekomst van de BV met een mogelijke herijking van de doelstellingen om daarmee de BV een waardevolle bijdrage te kunnen laten leveren aan de instandhouding en bescherming van het gebouwde erfgoed in de gemeente Middelburg. De activiteiten in 2023 hebben zich beperkt tot de beheerstaken van het eigen onroerend goed. Zo is er in 2023 groot onderhoud uitgevoerd aan het pand aan de Balans 17.

Risico's

Geen bijzondere risico's.

NV Economische Impuls Zeeland

Vestigingsplaats:

Vlissingen

Doel:

Impuls stimuleert en faciliteert (kennis)economische ontwikkelingen in de meest brede zin van het woord.

Programma:

Economie

Partijen:

Gemeente Middelburg, overige Zeeuwse gemeenten, de Provincie Zeeland, bedrijfsleven en Stichting SER Zeeland

Bestuurlijk belang:

vertegenwoordiging in AVA

Ontwikkelingen:

De werkzaamheden richten zich met name op verkenning naar kansrijke ontwikkelingen, acquisitie activiteiten om bedrijven aan te trekken en zich te vestigen in Zeeland en zullen innovatieve startende en groeiende bedrijven begeleid en gefaciliteerd worden op het gebied van financiering. De focus verschuift hierbij steeds nadrukkelijker naar vraagstukken op het gebied van verduurzaming.

Risico's:

Geen risico's.

Stadsgewestelijk Zwembad Vastgoed B.V.

Vestigingsplaats

Vlissingen

Doel

De vennootschap heeft ten doel het beheren en (doen) exploiteren van het Vrijburgbad (Stadsgewestelijk Zwembad). Insteek is dat alle inwoners tegen betaalbare tarieven moeten kunnen deelnemen aan activiteiten in het Stadsgewestelijk Zwembad. Fitness, verenigingen, schoolzwemmen en instructiezwemmen zijn de belangrijkste vormen van activiteiten die momenteel in het Vrijburgbad tot uitvoering worden gebracht. De gemeente ondersteunt op deze wijze het Middelburgs sportbeleid.

Programma

Sport, Cultuur en Recreatie

Partijen

Gemeente Middelburg en Vlissingen beide voor 50% aandeelhouder, Optisport Exploitaties BV (exploitant).

Bestuurlijk belang

Aandeelhouder, lid van directie

Ontwikkelingen

De huidige huur-en exploitatieovereenkomst met exploitant Optisport liep tot 1 juli 2023. Deze overeenkomst is medio 2022 formeel opgezegd om te kunnen komen tot nieuwe huur- en exploitatieafspraken. Met de huidige exploitant is afgesproken, omwille van een gedegen aanbestedingstraject, dat de huidige exploitatie doorloopt tot 31 december 2023. In 2023 is een aanbestedingsprocedure doorlopen en op basis van de beste prijs-kwaliteitverhouding is de aanbesteding gegund aan Sportfondsen. Met ingang van 1 januari 2024 is de exploitatie van Optisport overgedragen aan Sportfondsen.

Verder stonden de werkzaamheden in 2023 met name in het teken van de regievoering op het onderhouds- en investeringsplan 2023.

Risico's

De verruiming van de BTW-vrijstelling op sportactiviteiten kan mogelijk consequenties hebben voor de exploitatie van de BV. Dit betreft een landelijk spelend probleem. Zowel de voormalig exploitant Optisport als de gemeente Middelburg zelf zijn hierover in gesprek met de Belastingdienst. Een termijn waarop duidelijkheid kan worden verwacht op dit dossier is niet in te schatten. De nieuwe overeenkomsten met Sportfondsen zijn opgesteld conform de nieuwe wet- en regelgeving.

Gemeentelijke Vervoerscentrale Zeeland B.V.

Vestigingsplaats

Terneuzen

Doel

De Gemeentelijke Vervoerscentrale verzorgt de planning en regie van voertuigen voor doelgroepenvervoer dat onder verantwoording van de gemeente valt.

Programma

Sociaal Domein en Onderwijs

Partijen

De gemeenten in de regio Zeeuws Vlaanderen, Oosterschelderegio, Walcheren en de Provincie Zeeland zijn aandeelhouder

Bestuurlijk belang

Iedere zes weken vindt een bestuurlijk overleg plaats. Hierin zijn ook de Walcherse gemeenten vertegenwoordigd. Vanuit de gemeente Middelburg sluit wethouder mevrouw Treurniet aan bij dit bestuurlijk overleg.

Op dit moment wordt er gewerkt aan een intentieverklaring voor de nieuwe gemeenschappelijke regeling over het omvormen van de GVZ naar de Mobiliteitscentrale Zeeland (MCZ). Deze intentieverklaring dient ondertekend te worden door de 13 Zeeuwse gemeenten en de Provincie Zeeland. Dit is ingegeven door het feit dat 1 januari 2025 de Regionale Mobiliteitsstrategie (RMS) van start gaat. Het is de bedoeling dat de MCZ ook de regie over het fijnmazig vervoer gaat voeren.

Risico's

Geen bijzondere risico's.

ZEH NV (voorheen PZEM)

Vestigingsplaats

Middelburg

Doel

ZEH (voormalig PZEM) is een houdstermaatschappij met belangen in een aantal deelnemingen en een aanzienlijke financiële positie. De organisatie van ZEH kenmerkt zich als een compacte beheerorganisatie. De grootste en belangrijkste deelneming is een aandelenbelang van 70% in de Elektriciteits Produktiemaatschappij Zuid-Nederland (EPZ), waarin onder andere de kerncentrale Borssele is ondergebracht. ZEH draagt vanuit goed rentmeesterschap zorg voor de deelnemingen en de financiële positie om de huidige aandeelhouderswaarde te behouden.

Programma

Bestuur en Ondersteuning

Partijen

Alle Zeeuwse gemeenten, gemeente Bergen op Zoom, Woensdrecht, Goeree-Overflakkee en de Provincies Zeeland, Noord Brabant en Zuid Holland.

Bestuurlijk belang

De gemeente heeft zeggenschap in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter grootte van het aandeel in het geplaatste aandelenkapitaal (5,779%).

Ontwikkelingen

Na verkoop van de onderdelen Indaver, Delta Retail, Enduris (netwerkbedrijf), het aandelenbezit Evides en de Wholesaleactiviteiten blijft de gemeente aandeelhouder van de overblijvende activiteiten van voormalig PZEM, nu ZEH (Zeeuwse Energie Houdstermaatschappij). Naast een paar kleinere deelnemningen betreft dit hoofdzakelijk het belang van 70% in EPZ. Op het gebied van kernenergie hebben de aandeelhouders van PZEM een brief vanuit het Ministerie van Economische Zaken ontvangen om medewerking te verlenen aan het onderzoek voor het realiseren van één of meerdere nieuwe kerncentrales in Nederland. Nu herstructurering en verkoop van bedrijfsonderdelen in grote lijnen is uitgevoerd heeft in 2023 herijking van de aandeelhoudersstrategie plaatsgevonden. De proces is eind 2023 afgerond.

Risico's:

Geen risico's waarbij de gemeente Middelburg direct financieel benadeeld wordt.

Bank Nederlandse Gemeenten

Vestigingsplaats

Den Haag

Doel

BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde dienstverlening draagt de BNG bij aan het zo laag mogelijk houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarmee is deze bank essentieel voor de publieke taak.

Kerntaak van de BNG is om tegen lage tarieven te voorzien in lange kredietverlening aan decentrale overheden en in kredietverlening onder garantie van overheden. BNG vertaalt haar missie in de volgende doelstellingen, (1) het behoud van substantiële marktaandelen in de Nederlandse publieke sector en het semi-publieke domein en (2) het behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders.

Programma

Bestuur en Ondersteuning

Partijen

Gemeenten en andere publiekrechtelijke lichamen in Nederland.

Bestuurlijk belang

De gemeente heeft zeggenschap in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter grootte van het aandeel in het geplaatste aandelenkapitaal (€ 0,1 miljoen).

Ontwikkelingen

Reguliere uitvoering kerntaken.

Risico's

Geen

GBE-Aqua B.V

Vestigingsplaats:

Middelburg

Doel:

De vennootschap heeft ten doel het houden en beheren van aandelen in Evides en het uitoefenen van stemrecht daarop voor eigen rekening en risico, maar ten behoeve van de aandeelhouders van de vennootschap.

Programma:

Bestuur en Ondersteuning

Partijen:

Alle 13 Zeeuwse gemeenten, de Provincie Zeeland en de gemeenten Goeree-Overflakkee, Woensdrecht en Bergen op Zoom.

Bestuurlijk belang:

De gemeente heeft zeggenschap in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter grootte van het aandeel in het geplaatste aandelenkapitaal (5,785%).

Ontwikkelingen:

Hoofdtaak van de B.V. is het beheer van de aandelen in Evides. Inzet is om de lening van € 370 miljoen die is aangetrokken voor de aankoop van het aandelenpakket Evides van PZEM (nu ZEH) versneld af te lossen. De aandeelhouders hebben zich bij oprichting van de BV verplicht om ontvangen dividenduitkeringen vanuit ZEH via kapitaalstorting door te storten aan GBE-Aqua. In 2022 en 2023 heeft dit plaatsgevonden en met de verwachte (super)dividenduitkering vanuit ZEH in 2024 is de verwachting dat de volledige lening in de loop van 2024 kan worden afgelost. Vanaf dat moment kunnen de dividenduitkeringen vanuit ZEH vrij worden ingezet binnen de gemeentelijke begroting.

Risico's:

Geen risico's.

Stichtingen

Hieronder de stichting waarmee de gemeente zowel bestuurlijk als financieel verbonden is.

Stichting Roosevelt Academy Fonds

Vestigingsplaats

Middelburg

Doel

Genereren van rendement op belegd vermogen ten behoeve van University College Rosevelt (UCR)

Programma

Onderwijs

Partijen

De gemeente Middelburg en de UCR

Bestuurlijk belang

Ambtelijke vertegenwoordiging in stichtingsbestuur.

Ontwikkelingen

Beleggen en beheer hoofdsom met als doel het behaalde rendement aan te wenden voor de financiering van nieuwe ontwikkelingen binnen de UCR.

Risico's

Geen bijzondere risico's.